Efekt kameleona to element psychologii naśladownictwa, opierający się u ludzi na intuicyjnym powtarzaniu zachowań innych. Każdy z nas jest społecznym kameleonem, który co prawda nie dostosowuje się do otoczenia kolorem, lecz m.in. mimiką, gestami i postawą ciała.

Eksperymenty Chartrand i Bargh

W 1999 roku Tanya Chartrand i John Bargh przeprowadzili dwa eksperymenty, które stały się podwalinami efektu kameleona.

Obydwa eksperymenty opierały się na rozmowie z eksperymentatorem.

W pierwszym z nich w trakcie przeprowadzane rozmowy eksperymentator ruszał nogą i co jakiś czas dotykał swojej twarzy.

Jego współrozmówcy wielokrotnie, zupełnie nieświadomie naśladowali jego gesty.

Podczas drugiego eksperymentu role zostały niejako odwrócone.

Zadaniem eksperymentatora była baczna obserwacja i naśladowanie drobnych gestów rozmówcy.

Efektem tego typu zachowań eksperymentatora było ocenienie przez współrozmówcę interakcji jako przyjemniejszej, a osoby samego eksperymentatora jako człowieka atrakcyjnego i sympatycznego.

W ten oto sposób badacze wykazali, że ludzie nie tylko nieświadomie kopiują gesty współrozmówców, ale także samo naśladowanie sprzyja pozytywnej ocenie osoby „kameleona”.

Efekt kameleona – pierwotny instynkt

Efekt kameleona to automatyczna, wykonywana mimowolnie skłonność do upodabniania się pod względem mimiki, gestów, sposobu mówienia i postawy ciała do partnerów interakcji.

Mechanizm ten niemal od zawsze powszechnie istnieje w świecie zwierząt, gdzie nosi nazwę mimikry.

Polega on na upodabnianiu się zwierząt do otoczenia, dzięki czemu zyskują one zamierzoną korzyść, np. zaspokojenie pierwotnej potrzeby lub zapewnienie sobie bezpieczeństwa.

Badacze efektu kameleona podkreślają, że to właśnie on jest częścią ludzkiego, pierwotnego instynktu, który pomaga ludziom przetrwać.

Doświadczamy go i ćwiczymy od chwili narodzin.

Pierwsze 72 godziny życia dziecka to z jednej strony zupełna nieświadomość i niewiedza na temat otaczającego go świata, a z drugiej próba naśladowania swojego najbliższego otoczenia.

Dlatego też noworodki płaczą „na zawołanie” – gdy jeden na sali zaczyna płakać, inni mu współtowarzyszą.

Naśladownictwo to nasila się tym bardziej, im lepiej zacznie działać zakodowany genetycznie przekaz, że płacz jest najlepszą z metod zwiększających szansę na zaspokojenie potrzeb (np. głodu) oraz pozwalającą nawiązywać pierwsze, bliskie relacje z drugim człowiekiem.

Wymierne korzyści

Doktor Wojciech Kulesza, psycholog społeczny z Uniwersytetu SWPS w swojej publikacji pt. Efekt kameleona. Psychologia naśladownictwa podkreśla, że wiele eksperymentów udowodniło, iż naśladownictwo należy traktować jako jedną z technik wpływu społecznego, która działa także wtedy, gdy jesteśmy świadomi, że jej ulegamy.

Jak podaje autor książki:

[…] z najnowszych badań, które przeprowadziliśmy wynika, że kopiowanie naszych zachowań przez osoby z otoczenia jest na tyle przyjemnym doświadczeniem, że nawet jeśli mamy świadomość, że jesteśmy naśladowani to i tak poddajemy się wpływowi tej techniki.

W celu osiągnięcia zamierzonych efektów wystarczy kopiować nieliczne zachowania:

[…] pochylając się w kierunku rozmówcy, podobnie gestykulując czy układając nogi. Modulując głos, wyrażając te same emocje: smutek, radość, czy agresję. Mówiąc poprzez używanie takich samych słów czy sformułowań. Dotyczy to również korespondencji, a nawet stosowania tych samych emotikon.

Badania dowiodły, że efekt kameleona:

• zbliża ludzi;
• sprzyja nawiązywaniu głębszych relacji;
• zwiększa sympatię i atrakcyjność;
• podnosi poziom efektywności i wydajność pracy;
• stymuluje powstawanie pozytywnych emocji w grupie;
• integruje zespół;
• ułatwia pracę negocjatorom – pozwala szybciej uzyskać kompromis;
• zwiększa szansę na zdobycie upragnionego miejsca pracy (kopiowanie zachowania osoby rekrutującej);
• pozwala zwiększyć sprzedaż (gdy handlowiec dokładnie naśladuje zachowania klienta, np. ruch ręką, ton głosu, powtarza ulubione słówka i wszelkie „yyy” lub „aha”).

Jak widać pomimo tego, że większość działań efektu kameleona robimy odruchowo, to można je również wykorzystywać do osiągnięcia własnych korzyści.

Procedura ta wymaga jednak naszego zaangażowania, czasu, wytrwałości i ciągłego zdobywania doświadczenia.

Książka Efekt kameleona. Psychologia naśladownictwa -> kliknij

Skuteczna pomoc psychologiczna kliknij  TUTAJ

WSPARCIE NIEZALEŻNYCH PORTALI

*Niebieską czcionką zaznaczono odnośniki np. do badań, tekstów źródłowych lub artykułów powiązanych tematycznie.