Kwiat lotosu w Tajlandii można spotkać wszędzie. Poza tym został on uznany za narodowy kwiat Wietnamu. Natomiast w wielu regionach Dalekiego Wschodu kwiat lotosu symbolizuje piękno, czystość, reinkarnację oraz doskonałość. Ponadto zgodnie z legendą kwiat ten jest miejscem narodzin Buddy, a obecne posągi przedstawiają medytującego Buddę na kwiecie lotosu w tzw. pozycji lotosu.

Kwiat lotosu i trochę faktów z nim związanych

Kwiat lotosu to rodzaj lilii wodnej, a jego korzenie są ukryte w błocie oraz szlamie jezior i stawów.

Nasionko lotosu jest nasieniem długowiecznym i bardzo odpornym, ponieważ może żyć przez 3000 lat i nie straci zdolności do rozmnażania się i kwitnienia.

Natomiast w nocy jego płatki są zamknięte, a kwiat zanurza się pod wodą.

Aby schować się pod wodą, kwiat ten zamyka się, a następnie razem ze wschodem słońca ponownie wznosi się ponad brudną wodą i wtedy jest w ogóle nienaruszony i nie ma żadnych śladów zanieczyszczeń.

Ma on bardzo ważne znacznie, ponieważ jest to jedyny kwiat, który jest jednocześnie owocem, a jego owoc ma kształt odwróconego stożka i znajduje się w jego wnętrzu.

Zamknięty kwiat lotosu w ogóle nie pachnie, ale kiedy się otworzy, to jego aromat przypomina zapach hiacynta.

Niektórzy uważają, że zapach kwiatu lotosu jest hipnotyzujący i że jest w stanie zmienić stan umysłu człowieka.

Cała ta roślina ma wartość użytkową, ponieważ korzenie mogą być suszone i zmielone na mąkę, ale też uważane są za lekarstwo.

Poza tym łodygi lotosu można gotować lub spożywać na surowo, a w jego liście można zawijać żywność, ale też można przyrządzać z nich herbatę albo używać, jako nakrycia głowy.

Możliwe jest również jedzenie nasion lotosu, jako orzechy kandyzowane albo suszone chrupki.

Znaczenie kwiatu lotosu w mitologii

Kwiat lotosu zafascynował tak wiele osób, że stał się on podstawowym symbolem wielu cywilizacji i w związku z tym jest uważany za święty.

Jest to również najstarszy symbol, który ma wiele znaczeń dla krajów Orientu, ale nawiązania do niego można też znaleźć w zachodnim świecie.

W mitologii greckiej istniała mityczna rasa, czyli lotophagi, a byli to zjadacze lotosu.

Rasa ta przez starożytnych Greków była identyfikowana z mieszkańcami południowo – wschodniej Afryki.

Jest nawet legenda, która mówi, że piękna boginie zgubiła się w lesie i po pewnym czasie dotarła do miejsca, w którym znajdowało się wiele błota nazywanego lotosem i utopiła się w nim.

Był to teren, który został stworzony przez bogów dla istot, których przeznaczeniem było doznawanie w życiu wielu niepowodzeń.

Była to młoda bogini, która przez tysiące lat walczyła o wolność i w końcu udało się jej uciec, poprzez zmienienie się w piękny kwiat lotosu.

Takie odzyskanie wolności symbolizowało triumf wytrwałości w obliczu sytuacji, która pozornie była bez wyjścia.

Natomiast w buddyzmie kwiat lotosu jest siedzibą albo tronem Buddy, a oznacza on boskie narodziny.

Kwiat lotosu pojawia się również w świecie chrześcijańskim, gdzie ten kwiat jest białą lilią, która symbolizuje płodność oraz czystość.

To właśnie Archanioł Gabriel wręczył Najświętszej Marii Pannie lilię, która symbolizowała Zwiastowanie Pańskie.

Znaczenie kwiatu lotosu w psychologii

W psychologii kwiat lotosu symbolizuje siłę oporu psychologicznego, jako umiejętności przekształcania przeciwności losu w potencjał.

Psycholog z Uniwersytetu w Chicago Suzanne C. Kobasa przeprowadziła kilka badań, które dały następujące wyniki: osoby o odpornej osobowości mają wiele cech wspólnych.

Takie osoby charakteryzują się determinacją, kontrolą oraz ukierunkowaniem na cel.

Odporność bardzo często jest definiowana, jako umiejętność jednostki do przezwyciężania okresów emocjonalnego bólu oraz dużych przeciwności.

Poza tym kwiat lotosu jest metaforą dla ludzi, którzy potrafią ukryć swój ból, ale też przekształcić go w pogodę ducha czy zdolność do samokontroli albo wytrwałość w dążeniu do celu.

Dlaczego kwiaty lotosu są zawsze czyste?

Kwiat ten rośnie w mulistych sadzawkach, a i tak ma zawsze czyste liście.

Jak to można wyjaśnić?

Zjawisko to zostało wyjaśnione przez niemieckiego botanika Wilhelma Barthlotta w latach 70. XX wieku.

Oczywiście w rozwiązaniu zagadki pomógł mu przypadek.

Pod mikroskopem elektronowym szukał on pokrewieństwa pomiędzy różnymi roślinami.

Bardzo się zdziwił, gdy zobaczył, że brane z tego samego  miejsca inne rośliny były zanieczyszczone nie tylko mułem, ale również wapniem.

Natomiast liście lotosu wyglądały zawsze,  jakby się dopiero co rozwinęły.

Działo się tak nawet wtedy, gdy liście lotosu były celowo pokrywane farbą, błotem oraz sadzą, ponieważ również wtedy stawały się idealnie czyste po spryskaniu ich tylko wodą.

Okazuje się, że fenomen lotosu oparty jest na mikro- oraz nanostrukturze powierzchni liścia, ale też na hydrofobicznej właściwości nabłonka, a także na napięciu powierzchniowym wody.

To oznacza, że komórki zewnętrznej warstwy liścia lotosu, które są nawilżane przez wodę, będą tworzyły wypustki o wielkości 20 – 50 μm, które również mają wypustki 0,5 – 3 μm.

W wyniku tego cząsteczki zanieczyszczenia siedzą na takiej powierzchni, jakby, np. ktoś siedział na gwoździach i w związku z tym mogą być łatwo zebrane przez krople wody.

Kropla wody, która ma tylko punktowy kontakt z powierzchnią, będzie zmuszona przez napięcie powierzchniowe do przyjmowania kształtu kuli.

W związku z tym kule wody, które nie mają oparcia, będą się staczały i porywały ze sobą cząsteczki brudu.

Tak się dzieje nawet wtedy, gdy nie są one rozpuszczalne w wodzie, a cząsteczki rozpuszczalne przechodzą do wody i są spłukiwane.

Kiedy rozwiązano zagadkę samooczyszczania się lotosu, to okazało się, że można wykorzystać tę wiedzę również do celów praktycznych.

Botanicy W. Barthlott oraz C. Neinhuis w 1998 roku opatentowali odkryty przez siebie „efekt lotosu”.

Mechanizmy fizyczne, czyli mikrobudowa, a także chemiczne, czyli hydrofobowość oraz napięcie powierzchniowe, nie mają związku z systemem biologicznym rośliny i można je w techniczny sposób odtworzyć.

Dlatego też możliwości zastosowania „efektu lotosu” są bardzo duże, np. można go wykorzystać do produkcji farb do malowania fasad budynków, które będą się potem same oczyszczały.

*Niebieską czcionką zaznaczono odnośniki np. do badań, tekstów źródłowych lub artykułów powiązanych tematycznie.