Efekt nocebo – czym jest? Bardzo często przytaczana jest historia pacjenta, którego poinformowano o tym, że ma złośliwy nowotwór, a jego rokowania są złe i do tego lekarze dają mu miesiąc życia. Pacjent umiera, ale po wykonaniu sekcji zwłok okazuje się, że zaszła pomyłka i nie miał nowotworu ani żadnej innej choroby, która byłaby przyczyną śmierci, dlatego można przypuszczać, że zabił go właśnie efekt nocebo.

Co to jest efekt nocebo?

To właśnie efekt nocebo jest odwrotnością efektu placebo, który jest praktycznie znany każdemu.

Efekt nocebo z języka łacińskiego oznacza: „będę szkodzić” i został opracowany przez Waltera Kennedy’ego w 1961 roku.

Efekt ten może spowodować pojawienie się niekorzystnych objawów, np. zaburzenia snu, bóle brzuch, duszności oraz kołatanie serca.

Za główną przyczynę tego zjawiska uznaje się psychologiczne oddziaływanie informacji,  które uzyskał pacjent na temat możliwych skutków ubocznych stosowania danego leku albo suplementu diety.

W tym przypadku podstawowym mechanizmem działania jest nadmierne koncentrowanie się na obserwowaniu reakcji swojego organizmu na zażywany lek, co bardzo często jest typowe dla osób znerwicowanych, a także hipochondrycznych.

U takiego pacjenta stopniowo nasila się lęk, ale też zaczyna dostrzegać niewielkie i niemające znaczenia objawy, które nakręcają jego obawy, sprawiają, że koncentruje się na stanie swojego zdrowia, co doprowadza również do wtórnego powstawania objawów somatycznych.

Zjawisko nocebo dało się już zaobserwować w dawnych czasach, a nawet wykorzystywali je szarlatani oraz pseudouzdrowiciele.

Mieli oni bardzo silną siłę sugestii oraz posiadali umiejętności manipulacji, co sprawiało, że mogli wywierać silny wpływ  na bardziej podatnych swoich podopiecznych, przez co sterowali ich reakcjami, a także wywoływali pożądane reakcje, czyli placebo albo niepożądane reakcje, czyli nocebo.

To pozwoliło im na przekonywanie ludzi, że ich pomoc jest tutaj niezbędna do wyzdrowienia oraz do utrzymania dobrego zdrowia i samopoczucia.

Efekt placebo a efekt nocebo

Praktycznie każdemu znany jest efekt placebo, który polega na tym, że dana osoba nie wie, czy otrzymała nowy lek, a czy może podobną w smaku, zapachu i z konsystencji zupełnie obojętną i pozbawioną działania substancję.

Jest to potrzebne, ponieważ osoby z grupy kontrolnej, które otrzymują niedziałający preparat, odczuwają poprawę swojego ogólnego stanu zdrowia po poinformowaniu jej, że otrzymuje nowy, skuteczny lek.

Natomiast efekt nocebo jest odwrotnością do efektu placebo i w tym przypadku nawet obojętna substancja, która nie ma działania leczniczego, może wywołać objawy niepożądane, gdy chory dowiedział się, że po jej zażyciu mogą właśnie wystąpić takie objawy.

Pod wpływem działania tej sugestii szuka u siebie objawów pogorszenia stanu zdrowia, a przy tym zmiana stanu psychiki powoduje u niej ciężkie objawy wegetatywne.

Efekt nocebo w leczeniu chorych

Okazuje się, że efekt nocebo w praktyce klinicznej ma ważne znaczenie w leczeniu osób chorych, a przeważnie tych, które mają skłonność do hipochondrii oraz tych, które są mocno znerwicowane.

Osoba chora ma prawo do tego, aby ją powiadomić o ewentualnych powikłaniach leczenia farmakologicznego albo operacyjnego.

Chory, który gromadzi informacje z ulotki i Internetu na temat leczenia danym lekiem, zaczyna się doszukiwać u siebie tych niepożądanych objawów ubocznych.

Przy tym zwraca uwagę nawet na najmniejsze, pojawiające się przelotnie objawy.

Do tego narasta lęk i stres, które wywołują objawy wegetatywne.

Skutkiem efektu nocebo może być wydłużenie procesu leczenia, także po zabiegach chirurgicznych, ale też może spowodować, że chory będzie podejmował nieracjonalne decyzje.

Osoby, które cierpią na efekt nocebo, zaczynają odstawiać potrzebne im leki, ale też zaczynają tracić zaufanie do lekarza, zaczynają chodzić do innych lekarzy, co powoduje, że choroba zaczyna się przedłużać.

Leczenie efektu nocebo

Nie ma opracowanej metody leczenia tego efektu, ponieważ efekt nocebo nie jest uznawany za chorobę.

Jednak naukowcy uważają, że można go zminimalizować albo wykluczyć w wyniku pobudzenia u chorego pozytywnego nastawienia.

Lekarze muszą poinformować pacjenta o negatywnych skutkach leczenia, dlatego zawsze trzeba zwracać uwagę na pozytywne aspekty terapii albo możliwe korzyści, które pojawią się po podjęciu leczenia.

Dlatego w skrajnych przypadkach zaleca się nawet konsultację z psychologiem, a czasami nawet podjęcie terapii.

U kogo może się pojawić?

Efekt nocebo może pojawić się praktycznie u każdego człowieka, który będzie miał negatywne nastawienie do terapii albo będzie obawiał się wystąpienia skutków ubocznych.

Okazuje się, że efekt ten częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn, a także u osób, które mają zaburzenia depresyjne albo zaburzenia lękowe.

Z efektem nocebo mogą mieć również do czynienia te osoby, które bardzo dokładnie czytają ulotki leków i skupiają się tylko i wyłącznie na skutkach negatywnych.

Objawy efektu nocebo

Do najważniejszych objawów efektu nocebo można zaliczyć: bóle głowy, nudności, wymioty, zawroty głowy, a także drętwienia i mrowienia, które pojawiają się w obrębie kończyn i skóry.

Do tego może pojawić się ogólne złe samopoczucie, problemy ze snem i bezsenność, dolegliwości ze strony układu pokarmowego, ale też problemy skórne, np. świąd skóry oraz ciężkie reakcje, które mogą przypominać objawy alergiczne.

Efekt nocebo bezpośrednio jest związany z działaniem mózgu człowieka, a także z nastawieniem do prowadzonej kuracji.S

kuteczna pomoc psychologiczna kliknij TUTAJ

⇒ Czytaj także: PLACEBO – KŁAMSTWO, KTÓRE LECZY?

♦ Odkrywaj zakryte z nami, wspieraj rozwój portalu ⇒ KLIK

♦ Współpraca reklamowa na portalu ⇒ [email protected]

♦ Zareklamuj światu swą działalność, produkty, miejsce, wydarzenie itd. – dodaj swoje ogłoszenie ⇒ KLIK

*Niebieską czcionką zaznaczono odnośniki np. do badań, tekstów źródłowych lub artykułów powiązanych tematycznie.