Klimatoterapia to skuteczna znana od starożytności metoda leczenia różnych dolegliwości pacjenta za pomocą bodźców klimatycznych. Okazuje się jednak, że zmiana klimatu może zarówno pozytywnie wpłynąć na zdrowie, jak i odbić się na nim negatywnie, odnawiając stare dolegliwości. Dlatego też zadaniem klimatoterapii jest dobór odpowiedniego miejsca i metody korzystania z klimatu
w zależności od schorzeń i problemów pacjenta.
Klimat, który leczy
Lecznicze właściwości klimatu dotyczą przede wszystkim takich czynników jak: temperatura, ruch i wilgotność powietrza, jego mechaniczne, chemiczne i elektryczne właściwości oraz promieniowanie słoneczne.
Polska klimatoterapia skupia się wokół gór, morza i nizin, gdzie ostatnimi czasy popularne jest korzystanie z letniego i wiosennego mikroklimatu lasu i docenianie jego właściwości aromaterapeutycznych.
Ze względu na siłę i specyfikę bodźców klimatoterapeutycznych uzdrowiska zajmujące się klimatoterapią dzieli się na:
- nizinne lądowe – (200 m n.p.m.), gdzie panuje klimat oszczędzający, bodźcowo obojętny;
- nizinne nadmorskie (znajdujące się najdalej 3 km od brzegu morza) – klimat swoisty, bodźcowo mocny;
- podgórskie (200 – 399 m n.p.m.) z klimatem pobudzającym, bodźcowo średnim;
- górskie (400 – 799 m n.p.m.), gdzie panuje klimat mocno bodźcowy i silnie pobudzający;
- wysokogórskie (800 m n.p.m.).
Przystosowanie i aklimatyzacja
Leczenie klimatem obejmuje szereg zmian w ludzkim ciele. W okresie przebywania w nowych warunkach klimatycznych organizm człowieka musi przejść fazę przystosowania i aklimatyzacji.
Pierwsza faza obejmuje przestawienie czynnościowe, którym kierują ośrodki podwzgórza, natomiast druga zakłada zmiany obserwowane w przemianie materii oraz morfologii.
Przykładowo przebywanie w klimacie morskim wzmaga przemianę materii, a w klimacie górskim zwiększa liczbę erytrocytów we krwi.
Sukces klimatoterapii zależy właśnie od aklimatyzacji i przystosowania się ludzkiego organizmu do nowych warunków.
Jeżeli są one dobrane odpowiednio do przypadłości pacjenta i jego potrzeb, to następują samoistne, efektywne procesy leczenia i reperacji.
Czas potrzebny na aklimatyzację zależy od wielu czynników, w tym m.in. od wieku pacjenta, jego stanu zdrowia, siły i trybu życia.
Średnio w Polsce u ludzi zdrowych, będących w sile wieku aklimatyzacja trwa od dwóch do czterech tygodni.
Klimatoterapia w górach
Z właściwości leczniczych klimatu górskiego można korzystać praktycznie cały rok, lecz najlepszymi miesiącami w roku do jej rozpoczęcia są wrzesień i październik.
Ze względu na zbyt duże wahania ciśnienia atmosferycznego, zmienność pogody, długotrwałe deszcze i silne wiatry klimatoterapia w górach nie jest wskazana dla osób z nadciśnieniem tętniczym krwi, z chorobą wieńcową, po zawałach oraz cierpiącym na bezsenność, migreny, depresję i nerwicę.
Klimat górski i górskie wycieczki służą natomiast osobom z chorobami górnych dróg oddechowych (astmą i gruźlicą), z anemią, z problemami ze strony układu trawiennego i moczowego, mającym niskie ciśnienie oraz chorym na nadczynność tarczycy.
Z górskiej klimatoterapii powinni skorzystać także wszyscy rekonwalescenci, którzy marzą
o szybkim powrocie do zdrowia po długiej chorobie, ponieważ zmienność górskiego klimatu pobudza organizm do odbudowy jego sił obronnych oraz wzmacnia układ odpornościowy.
Klimatoterapia nad morzem
Magnez, sól, jod – morskie powietrze to czysty, naturalny inhalator, z którego najlepiej korzystać od czerwca do września.
Korzystanie z uroków morskiego klimatu nie jest wskazane dla osób zmagających się
z nadczynnością tarczycy oraz cierpiącym na reumatyzm.
Bez obaw i raczej z pozytywnymi oczekiwaniami z morskiej klimatoterapii mogą korzystać osoby z niedoczynnością tarczycy, nadciśnieniem, po zawale, alergicy, chorobami skórnymi (łuszczycą, trądzikiem, egzemą), cierpiący na bezsenność, żylaki, płaskostopie, znerwicowanym oraz mającym problemy z nawracającymi infekcjami gardła i osłabioną odpornością.
Nizinna klimatoterapia
Obecność wielu terenów zielonych, wyższa, ale wyrównana wilgotność powietrza, słabszy wiatr, mniejsze wystawienie na bezpośrednie oddziaływanie promieni słonecznych – to wszystko sprawia, że klimat nizin odpowiedni jest zarówno dla dzieci, jak i seniorów oraz wszystkich tych, którzy nie mogą przebywać ani w górskim, ani w morskim klimacie.
Z klimatoterapii na nizinach najlepiej korzystać w okresie od kwietnia do października.
Bogactwo leśnych i łąkowych olejków eterycznych poprawia funkcjonowanie osób znerwicowanych, cierpiących na migreny i zapalenia zatok oraz pragnących relaksu i odpoczynku.
Powietrze mikroklimatu leśnego wzbogacone jest o bakteriobójcze i przeciwzapalne związki, stąd zaleca się przebywanie w nim osobom po ciężkich i długotrwałych chorobach.
Ponadto u osób korzystających z nizinnej klimatoterapii obserwuje się zwiększenie pojemności płuc, dotlenienie mózgu oraz poprawę krążenia.
Zabiegi klimatoterapeutyczne
Zabiegi klimatoterapeutyczne nazywane także przyrodolecznictwem mają na celu wywołanie pozytywnych zmian w organizmie pacjenta, który jest wystawiony na działanie czynników klimatycznych przez określony czas.
W warunkach sanatoryjnych i ośrodkach uzdrowiskowych doborem zabiegów zajmują się specjaliści od klimatoterapii – balneoklimatolodzy.
W Polsce w zakresie zabiegów klimatoterapii stosuje się:
- Kąpiele słoneczne, czyli helioterapię – leczenie bezpośrednim promieniowaniem słonecznym. Skuteczna w osteoporozie, łuszczycy, alergiach skórnych, trądziku, leczeniu zaburzeń snu, wspomaganiu uśmierzania bólu oraz depresji i zaburzeń nastroju.
- Kąpiele powietrzne, czyli aeroterapia – leczenie świeżym powietrzem w spoczynku, pozbawione bezpośredniego działania promieni słonecznych. Szczególnie polecane dla osób chorujących na nerwice, choroby serca, krążenia, mającym problemy z przemianą materii oraz potrzebującym wzmocnienia odporności.
- Kąpiele morskie – głównie poprawa kondycji skóry oraz korzystny wpływ na układ oddechowy i ruchowy.
- Terenoterapię ruchową – dynamiczne ćwiczenia i zabiegi ruchowe wykonywane na świeżym powietrzu w warunkach zmiennej pogody, np. spacery, biegi, nordic walking, jazda na rowerze. Korzystnie działa u osób z nadwagą, miażdżycą, zaburzeniami układu krążenia i układu oddechowego, z problemami metabolicznymi, znerwicowanych i mających problemy ze schorzeniami układu ruchu.
- Inhalacje naturalnego aerozolu morskiego lub tężniowego, które pozytywnie wpływają na osoby z chorobami alergicznymi, chorobami płuc, oskrzeli i układu trawiennego.
- Talassoterapię – terapię, która kompleksowo wykorzystuje naturalne właściwości lecznicze morza (słoną wodę, specyficzny mikroklimat, piasek, muł, błoto, muszle, wodorosty, glony itp.). Pozytywnie wpływa na organizm człowieka, hartując go i wzmacniając odporność. Tej rodzaj zabiegów klimatoterapii jest w szczególności polecany osobom z chorobami układu oddechowego, schorzeniami skóry i alergiami.
Walory klimatoterapii coraz częściej doceniają nie tylko pacjenci, ale i lekarze, o czym świadczyć może chociażby tak duża popularność zabiegów klimatoterapeutycznych w sanatoriach i uzdrowiskach.
A z racji tego, że polski klimat jest zróżnicowany i pozwala czerpać z niego to, co najlepsze, każdy w tej dziedzinie z pewnością znajdzie coś odpowiedniego dla siebie.
P.S. Informacje są prywatnymi opiniami i poglądami. Nie są pisane przez lekarza. Nie są one fachową opinią, ani poradą medyczną. Nie mogą zastąpić opinii i wiedzy pracownika służby zdrowia, np lekarza. Wszelkie rady które są na mojej stronie, stosujesz wyłącznie na własną odpowiedzialność.
*Niebieską czcionką zaznaczono odnośniki np. do badań, tekstów źródłowych lub artykułów powiązanych tematycznie.
