LZO to skrót od Lotnych Związków Organicznych – substancji, które stanowią 60% wszystkich zanieczyszczeń powietrza. Związki te odpowiadają nie tylko za tworzenie niebezpiecznego smogu, ale są także bezpośrednią przyczyną wielu problemów zdrowotnych – od podrażnień oczu po nowotwory. Najgorszy jest jednak fakt, że pomimo tak wielkiego zagrożenia dla bezpieczeństwa zdrowia są one powszechnie obecne w naszych domach i wielu produktach, których na co dzień używamy.

Charakterystyka LZO

LZO jest skrótem od „lotnych związków organicznych” (ang. VOC -Volatile Organic Compounds).

Są to związki chemiczne pochodzenia organicznego, które bardzo szybko zmieniają swój stan skupienia (w postać pary lub gazu) i z łatwością ulatniają się, przedostając wprost do powietrza.

Związki te słabo rozpuszczają się w wodzie i stanowią 60% wszystkich substancji zanieczyszczających atmosferę, z czego 73% spośród nich znajduje się na liście związków rakotwórczych.

Źródła lotnych związków organicznych

Lotne związki organiczne są szeroko stosowane jako składniki wielu produktów gospodarstwa domowego.

Wśród najpopularniejszych LZO wymienia się:

• Toluen – znajduje zastosowanie jako surowiec i rozpuszczalnik w wielu dziedzinach przemysłu organicznego, farmaceutycznego, w klejach do podłóg, barwników, detergentów i perfum oraz jako składnik wysokooktanowych paliw lotniczych, żelów, sprayów i farb do włosów, a także lakierów do paznokci.

• Ksylen – popularny rozpuszczalnik i rozcieńczalnik farb, lakierów i emalii. Znajduje się także m.in. w materiałach drukarskich, gumie, produktach skórzanych, dymie tytoniowym i spalinach samochodowych.

• Formaldehyd – można go znaleźć m.in. w torbach papierowych i papierze woskowanym, papierowych ręcznikach i serwetkach stołowych, zamszu, płytach wiórowych, sklejkach, produktach do usuwania kurzajek, środkach do dezynfekcji zęba w leczeniu kanałowym, kosmetykach (dezodorantach, fluidach, kremach itp.) oraz detergentach.

• Aceton – obecny m.in. w farbach, zmywaczach, płynach do czyszczenia okien, woskach do podłóg, solach perfumowanych, materiałach wykończeniowych i w nawozach.

• Węglowodory alifatyczne (dekan, oktan, heksan) – znajdują się m.in. w składzie takich produktów jak farby, kleje, uszczelniacze, fotokopiarki, benzyna, dywany oraz linoleum.

• Związki zawierające chlor (dichlorometan, chlorek metylu, trichloroetan) – obecne m.in. w meblach tapicerowanych, środkach do czyszczenia dywanów, lakierach, zmywaczach i rozpuszczalnikach.

• Trichloroeten – znajduje się m.in. w tuszach do druku, farbach, lakierach, werniksach, taśmach klejących oraz roztworach do usuwania farb.

• Dichlorobenzen – obecny np. w środkach przeciw molom, odświeżaczach powietrza i dywanach.

• Terpeny – występują m.in. w produktach do nabłyszczania podłóg i mebli, środkach czystości, dezodorantach, zmiękczaczach oraz papierosach.

Zagrożenie dla zdrowia

Podobnie jak w przypadku innych substancji zanieczyszczających, zakres i charakter zagrożenia zdrowotnego LZO będzie zależeć od wielu czynników, w tym poziomu narażenia i jego długotrwałości.

Wśród bezpośrednich, kluczowych objawów, jakie ludzie doświadczają zaraz po ekspozycji na niektóre lotne związki organiczne, należą:

• podrażnienie oczu;
• podrażnienie dróg oddechowych;
• bóle i zawroty głowy;
• zaburzenia widzenia;
• zaburzenia pamięci;
• reakcje alergiczne skóry;
• duszność;
• zmęczenie;
• nudności i wymioty.

Przy silnym lub długotrwałym narażeniu na działanie LZO może dojść do uszkodzenia wątroby, nerek, serca i centralnego układu nerwowego.

Poza tym niektóre lotne związki organiczne mogą powodować raka.

Przezorny = bezpieczny

Jak się chronić przed negatywnym działaniem LZO?

• Zwiększ wentylację pomieszczeń podczas używania produktów emitujących lotne związki organiczne.
• Zachowuj wszelkie środki ostrożności opisane na etykiecie produktu.
• Przechowuj produkty z LZO w miejscu niedostępnym dla dzieci i zwierząt.
• Nie przechowuj otwartych pojemników z nieużywanymi farbami i podobnymi materiałami.
• Unikaj używania produktów na bazie aerozoli.
• Wybieraj produkty ekologiczne, preparaty domowej roboty, np. przygotuj naturalny antyperspirant.
• Zamień farby oparte na rozpuszczalnikach, na farby na bazie wody.

WSPARCIE NIEZALEŻNYCH PORTALI

*Niebieską czcionką zaznaczono odnośniki np. do badań, tekstów źródłowych lub artykułów powiązanych tematycznie.