MARZANNA – SŁOWIAŃSKA BOGINI ŻYCIA I ŚMIERCI

Marzanna to bogini Życia i Śmierci. Ma ona również związek z tradycyjnym rytmem życia, a także z narodzinami. Znana była pod różnymi imionami, a na wsiach praktykowano topienie kukły Marzanny. Co było domeną tej bogini i dlaczego miała tak ważne znaczenie dla Słowian?

Kim jest Marzanna?

Marzanna to bogini, która zajmuje bardzo ważne miejsce w wierzeniach polskich, czeskich oraz słowiańskich.

W zachowanych pieśniach ludowych (i to głównie w tych śląskich) można znaleźć informację, że Marzanna to Władczyni Życia i Śmierci, a jej atrybutem był wieniec, strój panny młodej, korale, a także zżęte zboże oraz jabłko i złoty klucz, który otwierał bramy nie tylko do zaświatów, ale także do kolejnych pór roku.

Ciekawostką jest także fakt, że współcześni badacze widzą związek pomiędzy boginią Marzanną a Marsem, który najpierw był rzymskim bogiem rolnictwa, a później wojny.

Kultem bogini Marzanny jest także obrzędowa postać Marysi albo Kasi z polskich pieśni oraz ludowych wierzeń.

W różnych regionach Słowiańszczyzny Marzanna występuje pod wieloma imionami, np. Morana, Morena, Mora, Śmiertka oraz Śmiercicha.

Znaczenie jej imienia może być rozpatrywane na dwa sposoby, gdyż rdzeń „mor” ukazuje związki bogini ze śmiercią, a z drugiej strony „mar” wiąże ją z ekumeną wody.

Te dwa znaczenia nie są jednak tak bardzo odległe od siebie, ponieważ bóstwa, które łączy się ze sferą śmierci, ale też te, które władają zaświatami, są również bardzo często wiązane z wodą, a także płodami rolnymi, ogólnie pojętym urodzajem oraz bydłem.

Jaka jest prawda na temat Marzanny?

Bardzo ciekawym problemem badawczym odnośnie wierzeń jest dwoistość bogini Marzanny/Dziewanny.

Intrygujący jest tutaj problem, czy istniała jedna bogini o dwóch obliczach – jasnym i ciemnym, a czy może chodzi tutaj o matkę i córkę – tak jak w przypadku Demeter i Persefony.

Połowa sierpnia to czas, który w przekazach staropolskich, ma związek z boginią Marzanną, a także synkretyczną postacią Matki Boskiej Zielnej, gdyż wtedy wierzono, że ona zasypia i umiera.

To także czas dożynek oraz zamierania polnych roślin.

W tym czasie zgodnie z przekazami tym postaciom ofiarowuje się ziarna zbóż oraz bukiety z polnych ziół.

Jednak Marzanna w tradycji ludowej jest też wiązana z mocą uśmiercania oraz odradzania przyrody, a do tego jej wyobrażenie zazwyczaj sporządzano z ze słomy zbożowej.

Bardzo często boginię tę zestawia się z rzymską Ceres, a także grecką Demeter, które władały zaświatami i były opiekunkami zbóż.

W przekazach staropolskich oraz polskich tradycjach lokalnych łączone były miejsca ludowego kultu Matki Boskiej Zielnej z wcześniejszym kultem Marzanny.

Boginię Marzannę i Matkę Boską Zielną określano czasami w identyczny sposób, np. obie te postaci były określane mianem „Marza”.

Zgodnie z taką tradycją w miejsce, gdzie kultem otaczano boginię Marzannę, zaczynały pojawiać się kościoły, które były poświęcone chrześcijańskiej Matce Boskiej.

Zarówno kronikarze średniowieczni, jak i również współcześni badacze wskazują, że istniał związek pomiędzy boginią Marzanną a rzymskim bogiem wojny Marsem, a także grecką boginią Hekate, która była m.in. patronką wojowników.

Topienie Marzanny

Dla dawnych Słowian znaczącym obrzędem było topienie Marzanny na wiosnę podczas Jarych Godów.

Było to bardzo ważne wydarzenie, w którym mogły brać udział tylko osoby dorosłe.

topienie-marzanny.jpg
foto.depositphotos.com

Przygotowywano kukłę, która przedstawiała postać Marzanny z charakterystycznymi dla niej atrybutami i kukłę tę trzeba było utopić albo spalić, a najczęściej dokonać obydwu tych czynności.

Dzięki temu poprzez uśmiercenie zimowej bogini dochodziło do usunięcia efektów jej działalności.

Jednak wraz z upływem czasu obrzęd ten zaczynał podlegać stopniowej desakralizacji, gdyż zaczęła go przejmować młodzież i dzieci, a one zaczynały tworzyć orszaki, które wędrowały po wsi z kukłą Marzanny, aby potem przy śpiewie podpalić ją i wrzucić do wody.

Marzanna zostaje poddana działaniu wody i ognia, które mają właściwości oczyszczające oraz przeistaczające i dzięki temu umiera stary świat i odradza się na nowo, aby zatoczyć pełen cykl życia.

Czytaj także: PACHAMAMA – BOGINI SIEMIA

Wesprzyj niezależne media, pomóż nam przedzierać się z prawdą w gąszczu kłamstw i wszechobecnej propagandy ⇒ kliknij w link: https://www.odkrywamyzakryte.com/wiecej/

*Niebieską czcionką zaznaczono odnośniki np. do badań, tekstów źródłowych lub artykułów powiązanych tematycznie.