ZAKAZ PRZEMIESZCZANIA SIĘ I KWARANTANNA TO ŁAMANIE KONSTYTUCJI – APELUJE RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH

Zakaz przemieszczania się, obowiązek kwarantanny oraz ograniczenie praktyk religijnych są wydane niezgodnie z Konstytucją RP, która pozwala na ograniczenie wolności obywateli, ale tylko wtedy, kiedy wynika to z ustawy. W ten oto sposób Adam Bodnar, Rzecznik Praw Obywatelskich, podsumował obecną sytuację w Polsce w liście do premiera Mateusza Morawieckiego.

Stosowne regulacje

Wprowadzenie konkretnych zakazów i ograniczeń jest możliwe tylko wtedy, gdy wynika ono ze stosownych regulacji prawa polskiego obowiązujących podczas szczególnych zagrożeń.

Na przykład w przypadku zwalczania „epidemii” Konstytucja mówi o konkretnych narzędziach możliwych do realizacji w trzech stanach nadzwyczajnych: wojennym, wyjątkowym lub stanie klęski żywiołowej.

Dla każdego z tych stanów nadzwyczajnych jest już specjalna ustawa, która pozwala wydać rozporządzenie, podlegającemu podaniu do publicznej wiadomości (art. 228 Konstytucji).

W ten sposób Konstytucja zapewnia, że nawet w sytuacji nadzwyczajnej zachowany jasny porządek i prawa obywateli: jeśli trzeba je ograniczać, to tylko na podstawie ustaw.

Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar przypomniał o tym w liście wysłanym do premiera Mateusza Morawieckiego:

Po to mamy ustawy o stanach nadzwyczajnych, by w sytuacji kryzysu posługiwać się nimi – napisał RPO. – One dają władzom jasne podstawy do działań.

Zdaniem rzecznika w obecnej sytuacji rozporządzenia Ministra Zdrowia bez podstawy w specustawie o COVID-19 są jawnym łamaniem Konstytucji.

Bezpodstawne zakazy

Adam Bodnar w liście podkreślił, że chcąc wprowadzać takie ograniczenia, z jakimi dziś muszą mierzyć się obywatele Polski, już dawno powinien zostać wprowadzony stan klęski żywiołowej.

Zgodnie z art. 228 ust. 3 Konstytucji RP, w związku z art. 52 ust. 1 oraz art. 31 ust. 3, nie ma możliwości ograniczenia poruszania się po terytorium Rzeczpospolitej bez wprowadzenia stanu nadzwyczajnego.

Tymczasem rząd, zamiast skorzystać z już istniejących aktów prawnych, postanowił je zignorować i szybko przyjąć całkiem nową ustawę tzw. specustawę „koronawirusową” (o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, Dz. U. poz. 374).

Jak zauważa RPO, ustawa ta nie jest jednak respektowania, ponieważ zgodnie z jej zapisami ograniczenia takie jak zakaz przemieszczania się czy kwarantanna może wprowadzić wyłącznie Rada Ministrów, a nie jeden Minister Zdrowia.

On nie ma do tego prawa, bo posłowie mu go nie dali.

Ogranicza więc prawa i wolności obywateli bez umocowania w ustawie i tym samym niestety łamie Konstytucję.

Żaden organ władzy wykonawczej, w tym Minister Zdrowia, nie ma prawa regulowania granic wolności uzewnętrzniania religii – napisał Adam Bodnar. – W taki sposób, bez ustawowej podstawy, władze ograniczyły trzy ważne wolności obywateli – wolność (art. 30 konstytucji), wolność poruszania się po terytorium Rzeczypospolitej (art. 52 konstytucji) oraz wolność sumienia i wyznania (art. 53 konstytucji). Konstytucja zaś mówi tu jasno: to zbyt ważne prawa, by decydował o nich minister.

W związku z powyższym Minister Zdrowia:

  • Nie może zakazać w rozporządzeniu poruszania się po kraju. Specustawa dała mu tylko prawo do czasowego ograniczania sposobu przemieszczania się. Sposobu – a nie przemieszczania się w ogóle.
  • Nie może nałożyć obowiązku kwarantanny, w tym kwarantanny dla powracających z zagranicy. Umieszczenie człowieka w izolacji na 14 dni jest ograniczeniem jego wolności, a tu Konstytucja mówi jasno: wolność można ograniczyć, ale na podstawie ustawy. A specustawa dała prawo do zarządzania kwarantanny – ALE całej Radzie Ministrów, a nie jednemu ministrowi.
  • Nie miał podstaw do ograniczenia praktyk religijnych i wskazywania, ilu członków może w danym momencie liczyć kongregacja religijna. Wolność praktyk religijnych można ograniczyć, ale znów – na podstawie ustawy. Specustawa mówi tylko o zakazywaniu organizowania zgromadzeń ludności, a to nie daje podstaw do wprowadzania ograniczeń w realizacji konstytucyjnej wolności uzewnętrzniania religii. Żaden organ władzy wykonawczej, w tym Minister Zdrowia, nie ma prawa regulowania granic wolności uzewnętrzniania religii. (Źródło)

Bez prawa, bez kar

Rzecznik Praw Obywatelskich nie kwestionuje zasadności wprowadzenia zakazów i ograniczeń, ale zauważa, że zostały one wprowadzone z naruszeniem prawa, a obowiązek jego przestrzegania dotyczy nie tylko obywateli, ale i rządzących.

Jeżeli więc przyjęte przepisy są niezgodne z prawem, to nie obowiązują także kary i mandaty wydane na ich podstawie.

Odpowiedzialność za popełniony czyn niezgodny z prawem można bowiem ponosić tylko na podstawie prawidłowo wydanych przepisów.

Jeśli nie, kara nie ostoi się przed sądem.

Sędziowie podlegają bowiem tylko Konstytucji i ustawom (art. 178 ust. 1 Konstytucji RP), nie podlegają zaś aktom wykonawczym wydanym z naruszeniem ustawy lub Konstytucji.

Wobec tego każdy, kto otrzyma mandat, może iść z tą argumentacją do sądu i wygra, bo tak wynika z Konstytucji RP.

Mało tego – może również wystąpić do państwa i skorzystać z konstytucyjnego prawa do odszkodowania za szkody wyrządzone przez niezgodne z prawem działanie władzy publicznej (art. 77 ust. 1 Konstytucji).

Na koniec warto podkreślić, że skoro Polska jest w szeregach Unii Europejskiej, to również obowiązują ją pewne unijne zasady.

O przyjęciu każdych regulacji nadzwyczajnych należy powiadomić Radę Europy, co przykładowo w dniach 16–23 marca w związku z COVID-19 zrobiły Armenia, Estonia, Gruzja, Łotwa, Mołdowa i Rumunia.

Brak odpowiedniego odwołania się do mechanizmu uchylenia na gruncie Konwencji Europejskiej, w przyszłości może skutkować stwierdzeniem przez Europejski Trybunał Praw Człowieka naruszenia przez Polskę praw i wolności gwarantowanych w Konwencji, jeśli wdrożyła ona środki przekraczające przepisy o możliwych ograniczeniach praw człowieka.

⇒ Czytaj także: KORONAWIRUS I APEL DO SŁUŻB MUNDUROWYCH – NIE WYSTĘPUJCIE PRZECIWKO SWOJEMU NARODOWI!

♦ Zareklamuj światu swoją działalność, produkty, miejsce, wydarzenie itd. – dodaj ogłoszenie KLIK

♦ Odkrywaj zakryte z nami, wspieraj rozwój portalu

♦ Współpraca reklamowa na portalu [email protected]

*Niebieską czcionką zaznaczono odnośniki np. do badań, tekstów źródłowych lub artykułów powiązanych tematycznie.