Czyściec lekarski znany jest również pod nazwą bukwica zwyczajna albo bukwica lekarska. Jest to roślina, o której dzisiaj bardzo wiele osób zapomniało, ale warto zwrócić na nią uwagę i sprawdzić, jakie ma cenne właściwości lecznicze. Ma bardzo bogaty skład, dzięki czemu znalazła szerokie zastosowanie w lecznictwie. Działanie przeciwzapalne, przeciwskurczowe oraz przeciwbiegunkowe to tylko jej nieliczne właściwości.

Trochę faktów na temat czyśćca lekarskiego

Czyściec lekarski jest rośliną, której wysokość może dojść nawet do 60 cm.

Jego łodyga jest owłosiona, liście są podłużnie jajowate i tępo zakończone, a u nasady mogą mieć kształt sercowaty, karbowany, krótkoogonkowy albo siedzący.

Jego kwiaty są purpurowe, a są zebrane w gęste wierzchołkowe kłosy pozorne.

Dla niektórych przypomina lawendę, dlatego czasami o czyśćcu mówi się, że jest „polską lawendą”.

Kwitnie od czerwca do końca września.

Jeśli chodzi o jego uprawę, to nie ma specjalnych wymagań i w związku z tym może rosnąć na stanowisku słonecznym albo półcienistym.

Najlepsza dla niego gleba to gleba przeciętnie żyzna, przepuszczalna oraz średnio wilgotna o odczynie obojętnym.

Roślinę tę stosowano i znano już w starożytności, ale znana oraz ceniona była nie tylko w medycynie ludowej, ale też tej oficjalnej.

Stosowano ją przy chorobach układu oddechowego, padaczce, a także przy bólach głowy i zaburzeniach trawienia.

Ważne znacznie miała nie tylko, jako roślina lecznicza, ale również, jako przyprawa ziołowa do potraw w kuchni.

W tamtych czasach niektóre osoby uważały również, że posadzenie czyśćca lekarskiego wokół domu będzie chroniło ich mieszkańców przed złymi mocami oraz czarami.

Bukwicę zwyczajną można znaleźć w Europie, północnej Afryce, a także występuje na terenie całej Polski.

Najlepiej rośnie w świetlistych lasach, łąkach, zaroślach oraz na miedzach.

Co można znaleźć w czyśćcu lekarskim?

Czyściec lekarski ma niepowtarzalny skład, a można w nim znaleźć: irydoidy, terpeny, flawonoidy, alkany oraz związki aminowe i alkaloidowi, np. cholina, betaina.

Poza tym obecne są w nim fenolokwasy, np. kwas cynamonowy, kawowy, rozmarynowy, a także garbniki, alfa-amaryna, beta-sitosterol, labdanowe i kauranowe di terpeny, ale też kwas ursolowy oraz oleanolowy.

W jego składzie można również znaleźć olejek eteryczny, jakim jest Stachys sylvatica, w którego składzie znajduje się felandren, cymen, karifilen, kadinen, bicyklogermakren, pinokamfen, spatulenol, kumulen, Karen, kopaen, kubebol, linalol, a także muurolen.

Właściwości oraz zastosowanie

Bukwica zwyczajna ma właściwości przeciwskurczowe oraz przeciwbiegunkowe, a dzięki temu można ją stosować w leczeniu nieżytu żołądka, jelit, wzdęć, a także lekkich biegunek.

Jest też jednym ze składników mieszanek ziołowych, których celem jest łagodzenie zgagi.

Czyściec lekarski ma również zastosowanie przeciwzapalne i ściągające, a to oznacza, że może być pomocny w leczeniu reumatyzmu oraz stanów zapalnych mięśni i stawów.

Pomóc może również przy lekkich zatruciach pokarmowych, ale też przy bólach brzucha.

Pomaga także leczyć nieżyty układu oddechowego, a więc będzie to zapalenie błon śluzowych jamy ustnej i gardła.

Ponadto ma działanie przeciwbakteryjne oraz przyspiesza proces gojenia się ran.

Jednak trzeba pamiętać o tym, że zastosowanie zbyt dużej dawki, może doprowadzić do zaparcia albo podrażnienia przewodu pokarmowego.

Bukwica zwyczajna jest nie tylko dobra na układ pokarmowy, ale też można ją stosować pomocniczo w leczeniu żółtaczki, a także astmy, nadkwaśności, zapalenia płuc, zapalenia oskrzeli, nieżytów górnych dróg oddechowych, a także gruźlicy.

Wykorzystuje się napar z tej rośliny, który może pomóc w leczeniu gośćca, nerwic wegetatywnych, ale też przy uporczywych bólach głowy, które powstały na tle reumatycznym oraz migrenowym.

Do tego leczy choroby pęcherza moczowego i moczowodów, a dobrym sposobem na wymioty jest odwar z bukwicy zwyczajnej.

Czyściec lekarski można również zastosować zewnętrznie, a wtedy wspomaga leczenie czyraków, wrzodów oraz trudno gojących się ran.

Pomocny jest także przy zakażeniach skóry, które powstały w wyniku działania bakterii ropotwórczych, drożdżaków i grzybów pasożytniczych.

Można go również stosować, jako okład na owrzodzenia żylakowe nóg, a przez niektórych jest też używany do obmywania stóp przy nadpotliwości.

Ma także działanie wzmacniające, odtruwające oraz wspomagające czynności układu pokarmowego, a zewnętrznie można go stosować na skórę przy wypryskach, stanach zapalnych, owrzodzeniach oraz ranach.

Napar z czyśćca lekarskiego

Składniki: 1 łyżeczka suszu z czyśćca lekarskiego, 1 szklanka wrzącej wody.

Przygotowanie: łyżeczkę suszu należy zalać szklanką wrzącej wody, a następnie parzyć to pod przykryciem przez 15 – 20 minut.

Później wszystko odcedzamy i pijemy 3 razy dziennie po pół szklanki.

Działanie: przy schorzeniach układu oddechowego, gorączce można dodać miód albo sok malinowy i pić częściej, a przy zaburzeniach trawiennych, czyli wzdęcia, niestrawność, biegunka i stany zapalne należy stosować napar niesłodzony.

Można go również wykorzystać do przemywania skóry oraz płukania jamy ustnej i okładów.

Nadaje się także do stosowania na oczy przy opuchnięciu, podrażnieniu, świądzie, nadmiernym łzawieniu oraz zakażeniach mieszanych.

Nalewka z czyśćca lekarskiego

Składniki: 1 łyżka suszu z czyśćca lekarskiego, wódka 40%, miód.

Przygotowanie: łyżkę suszu należy zalać wódką 40%, a następnie odstawić w ciemne miejsce na około 3 tygodnie.

Później wszystko przecedzamy i dosładzamy miodem, ale już według uznania.

Po dwóch tygodniach nalewkę trzeba przefiltrować i rozlać do butelek.

Macerat z czyśćca lekarskiego

Składniki: 1 część świeżego, rozdrobnionego czyśćca, 1 część zimnej wody, ale najlepiej tej zdrojowej, np. Jan, Wielka Pieniawa, Józef, Henryk, Helena, Celestynka, Wysowianka, Słotwinka.

Przygotowanie: jedną część surowego, rozdrobnionego surowca zalewamy jedną częścią zimnej wody, a następnie przykrywamy to i zostawiamy na 6 – 8  godzin.

Po tym czasie wszystko przecedzamy i stosujemy po 30 – 60 ml jeden lub dwa razy dziennie.

Działanie: można go przyjmować, jako środek wzmacniający, odtruwający i wspomagający czynności układu pokarmowego.

Znalazł również zastosowanie zewnętrzne przy wypryskach, stanach zapalnych, owrzodzeniach, ranach (do przemywania i okładów).

Może też być stosowny w formie lodu, gdyż można go zamrozić w woreczkach na lód,  jako okłady na stłuczenia, opuchnięcia i oparzenia.

Odwar do picia z czyśćca lekarskiego

Składniki: ½ do 1 łyżki rozdrobnionego ziela czyśćca, 1 szklanka wrzącej wody.

Przygotowanie: rozdrobnione ziele należy zalać szklanką wrzącej wody i gotujemy przez 5 minut pod przykryciem na małym ogniu.

Następnie odstawiamy na 10 minut i przecedzamy.

Tak przygotowany odwar pijemy po 1/3 szklanki 2 razy dziennie na godzinę przed posiłkiem.

Działanie: można go stosować przy bólach brzucha, biegunkach, lekkich zatruciach pokarmowych, niestrawności, wzdęciach.

Herbatka z czyśćca lekarskiego

Składniki: 4 – 5 świeżych listków, wrzątek.

Przygotowanie: świeże listki czyśćca zalewamy w szklance wrzątkiem i zaparzamy przez 10 minut pod przykryciem.

Działanie: tak przygotowaną herbatkę można pić na wzmocnienie sił i energii, ale też podawać rekonwalescentom.

⇒ Czytaj także: LAWENDA – JAK DOBRZE WYKORZYSTAĆ JEJ ZIOŁOWĄ MOC?

WSPARCIE NIEZALEŻNYCH PORTALI

*Niebieską czcionką zaznaczono odnośniki np. do badań, tekstów źródłowych lub artykułów powiązanych tematycznie.

P.S. Informacje przedstawione w artykule nie są pisane przez lekarza. Mają charakter informacyjny i nie stanowią fachowej porady medycznej. Wszelkie rady, które są na mojej stronie, stosujesz wyłącznie na własną odpowiedzialność.