Fiński system edukacji jest uważany niemal za idealny. Tamtejsi pedagodzy mawiają, że ich celem jest przygotowywanie uczniów do życia, a nie do egzaminów. Jednak pomimo takiego podejścia fińscy uczniowie i tak od wielu lat uzyskują jedne z najlepszych wyników w testach PISA.

Czym charakteryzuje się fińska edukacja i na co mogą liczyć fińscy uczniowie?

Poznajcie zasady nauczania w fińskich szkołach.

Etapy edukacji

System edukacji fińskiej składa się w zasadzie z pięciu etapów.

Do 6. roku życia dzieci mogą liczyć na opiekę w tzw. ośrodkach opieki dziennej.

Najczęściej mieszczą się one w domach prywatnych, a za uczestnictwo w nich pobierana jest opłata uzależniona od wysokości zarobków rodziców dziecka.

Sześciolatkowie mają prawo korzystać z bezpłatnej edukacji przedszkolnej.

Obowiązek dziewięcioletniej nauki podstawowej dotyczy dzieci, które ukończyły 7. rok życia.

Dzieli się ona na klasy niższe (I-VI) i wyższe (VII-IX).

Po ukończeniu szkoły uczniowie otrzymują stosowne certyfikaty.

Po ukończeniu 16 lat uczeń może udać się do szkoły średniej, wybierając albo ogólnokształcącą szkołę średnią II stopnia, albo zawodową szkołę średnią II stopnia.

W ogólnokształcącej szkole średniej uczeń uczy się trzy lata, które może skrócić do dwóch lub wydłużyć do czterech lat.

Kształcenie zawodowe odbywa się na ośmiu obszarach edukacyjnych, w skład których wchodzą: nauki humanistyczne i edukacja, kultura, nauki społeczne, biznes i administracja, nauki ścisłe i przyrodnicze, technika, transport i komunikacja, środowisko i zasoby naturalne, zdrowie, sport i opieka społeczna oraz turystyka i usługi gastronomiczne i w zakresie gospodarstwa domowego.

W kształceniu zawodowym można uzyskać jedną z 52 kwalifikacji zawodowych, realizowana w ramach 120 różnych programów.

Etap edukacji w szkołach średnich kończy się ogólnokrajowym egzaminem maturalnym, wymaga zadania testu z języka ojczystego i z trzech przedmiotów wybranych przez ucznia.

Wykształcenie wyższe można zdobyć w ramach studiów na uniwersytetach, które kładą nacisk na dydaktykę i badania naukowe lub na politechnikach skupiających się na nauczaniu praktycznym.

Dostęp do darmowej edukacji i nie tylko

Finlandia jest krajem, w którym praktycznie nie ma drogich szkół prywatnych.

Największa szkoła państwowa liczy 960 uczniów, a najmniejsza tylko 11.

W rzeczywistości jest to kraj, w którym pobieranie opłat za edukację obowiązkową jest nielegalne, co więcej zakazane jest udzielanie płatnych korepetycji (oprócz nauki trzeciego języka obcego).

Prywatne szkoły stanowią nieznaczny odsetek, a dodatkowe czesne jest opłacane tylko wtedy, gdy uczeń uczęszcza do szkoły pracującej w wybranym modelu i nurcie pedagogicznym, np. skupionym na realizacji założeń pedagogiki Marii Montessori.

Dzięki takiemu rozwiązaniu szkoły państwowe są na bardzo dobrym poziomie.

Nie ma tu równych i równiejszych.

Wszyscy uczniowie mogą liczyć na takie samo traktowanie zarówno pod względem sytuacji materialnej, jak i swoich uzdolnień.

Nie ma tutaj bogatszych i biedniejszych, lepszych  i słabszych.

Takie porównywania są zabronione.

Oprócz darmowej edukacji i pomocy w nauce w trakcie pozalekcyjnych zajęć fińscy uczniowie mogą liczyć na bezpłatne książki, zeszyty, przybory szkolne, tablety, laptopy, bilety do muzeów, posiłki w szkolnej stołówce oraz darmowy transport do szkoły, jeżeli jest oddalona od ich miejsca zamieszkania o więcej niż dwa kilometry.

Ocenianie bez ocen, czyli praktyka czyni mistrza

Rok szkolny w Finlandii nie trwa zbyt długo.

Dzieci mają tam w sumie 10-11 tygodni wakacji, przy czym rocznie spędzają w szkole ok. 706 godzin na zajęciach lekcyjnych.

Lekcja trwa 45 minut, po czym następuje 15 minut przerwy, którą obowiązkowo każdy musi aktywnie spędzić na świeżym powietrzu, aby „dotlenić umysł”.

Wszystkie nauczane przedmioty traktowane są na równi.

Nie ma tu przedmiotów ważnych i ważniejszych.

Obowiązkowa nauka w szkole podstawowej obejmuje język ojczysty (fiński lub szwedzki) i jego literaturę, języki obce, ekologię, edukację zdrowotną, religię lub etykę, historię, wiedzę o społeczeństwie, matematykę, fizykę, chemię, biologię, geografię, wychowanie fizyczne, muzykę, plastykę i prace ręczne.

W Finlandii stawia się na praktykę, a nie na teorię.

W myśl tej zasady nie stawia się na nauczanie niepotrzebnych wzorów, pojęć etc., lecz na umiejętne wykorzystywanie zdobytej wiedzy w praktyce, do poradzenia sobie z trudnymi sytuacjami i szybkie rozwiązywanie problemów.

Dzieci nie są oceniane, nie ma egzaminów, testów, sprawdzianów.

Jedyny egzamin to ten kończący szkołę średnią.

W ten oto sposób fińscy nauczyciele unikają porównań uczniów między sobą.

Rzadko także zadaje się uczniom prace domowe, gdyż nauczyciel zawsze potrafi tak wykorzystać czas poświęcony na lekcję, aby został zrealizowany cały zamierzony materiał.

Jeżeli uczniowie mają coś zrobić w domu, to są to najczęściej grupowe projekty, które mają od najmłodszych lat uczyć ich współpracy, a nie rywalizacji.

Ważna pozycja nauczyciela

W Finlandii nauczyciele stanowią bardzo ważną grupę społeczeństwa, a nawet są traktowani na równi z lekarzami i adwokatami.

Do podjęcia pracy w szkole muszą posiadać co najmniej tytuł magistra.

W klasie szkolnej spędzają tylko cztery godziny w ciągu dnia.

Mogą samodzielnie decydować o wyborze najodpowiedniejszej metody pedagogicznej.

Obowiązkowo w ciągu tygodnia muszą poświęcić dwie godziny na swój rozwój zawodowy
i samodoskonalenie.

Z racji tego, że uważa się ich za ludzi o ugruntowanej pozycji społecznej, praktycznie nikt nie nadzoruje ich pracy.

Nie ma szkolnego inspektoratu, szczegółowych programów nauczania dla całego kraju, oficjalnych, jednolitych materiałów dydaktycznych, dzienników, planów itd.

Duże zaufanie, jakim obdarza się nauczycieli, sprawia, że zarówno uczniowie, jak i rodzice mają do nich szacunek.

Pomimo takiego można rzec „luzu”, fińska edukacja odbywa się na wysokim poziomie, co potwierdzają wyniki uczniów w testach PISA (Programme for International Student Assessment).

Od lat uczniowie w Finlandii otrzymują w nich najwyższe lub jedne z najwyższych wyników.

Testy te prowadzone są w ramach międzynarodowych interdyscyplinarnych badaniach kompetencji, które mają poprawić jakości nauczania na świecie.

Sprawdza się w nich kompetencje uczniów w takich dziedzinach jak czytanie i interpretacja, umiejętności matematyczne oraz rozumowanie w naukach przyrodniczych.

W porównaniu z Finlandią Polska plasuje się w tych testach powyżej średniej, co oznacza, że zasady, kodeksy, wymagania, rozporządzenia i ciągłe naprawiania błędów poprzednich rządów wcale nie wychodzą polskiej edukacji na dobre.

WSPARCIE NIEZALEŻNYCH PORTALI

*Niebieską czcionką zaznaczono odnośniki np. do badań, tekstów źródłowych lub artykułów powiązanych tematycznie.

https://www.youtube.com/watch?v=yq6l3FCBlCM