Polskie media (prasa, radio, telewizja, portale internetowe), chociaż wydawałoby się, że polskie być powinny, a w większości polskie nie są. Okazuje się, że duża ich część w Polsce jest własnością podmiotów zagranicznych lub podmiotów, w których ze względu na dość skomplikowaną strukturę wzajemnych powiązań firm i koncernów trudno wskazać prawdziwego, jednego właściciela. Do kogo zatem należą media w Polsce?

Ważny temat

12 lutego 2018 roku w Domu Dziennikarza SDP w Warszawie odbyła się konferencja organizowana przez Centrum Monitoringu Wolności Prasy Stowarzyszania Dziennikarzy Polskich pt. „Własność mediów w Polsce. Prasa, radio, telewizja ogólnopolska”.

Wzięło w niej udział prawie 100 dziennikarzy reprezentujących największe media w Polsce oraz medioznawców i osób pracujących w środkach masowego komunikowania.

Podczas konferencji zaprezentowano przygotowaną w CMWP SDP publikację na temat  „Struktura własności mediów w Polsce. Prasa, radio, telewizja (stan na maj 2017)”, która miała być podsumowaniem głośnej sprawy dotyczącej tego, kto rządzi polskimi mediami.

O samej sprawie własności mediów zaczęło być głośno za sprawą Marka Dekana, szefa niemiecko-szwajcarskiego koncernu medialnego Ringier Axel Springer (RAS).

To on w połowie marca 2017 r. wystosował list do dziennikarzy pracujących dla RAS w Polsce, w którym, w kontekście wydarzeń politycznych na szczeblu europejskim (reelekcji Donalda Tuska na stanowisko szefa Rady Europejskiej), napisał:

[…] podpowiedzmy im, co zrobić, żeby pozostać na pasie szybkiego ruchu i nie skończyć na parkingu. Stawką w tej grze jest wolność i pomyślność przyszłych pokoleń.

Ten fragment listu wzbudził żywe reakcje opinii publicznej i stał się pokarmem dla politycznych sporów.

Parę dni później, dokładnie 19.03.2017 roku w programie „Woronicza 17” emitowanym na antenie TVP Info, poseł Patryk Jaki dał upust swojemu stanowisku w sprawie własności polskich mediów i w odnosząc się do listu szefa RAS, powiedział:

Dziennikarze są ważnym składnikiem państwowości polskiej.

[…] Właściciel niemiecki co tydzień, jak się okazało, wysyła list i mówi Polakom, co mają myśleć, w jaki sposób mają działać.

To jest traktowanie Polaków przedmiotowo, jak takie pacynki, które mają myśleć to, co Niemcy sobie zażyczą. Ale to, co ważniejsze, to ta szersza perspektywa […] jest kilka najważniejszych składników suwerenności każdego państwa.

Państwo, które chce być suwerenne, musi mieć swoje, polskie wojsko, musi mieć polskie banki, musi mieć polską infrastrukturę, musi mieć polskie surowce, ale przede wszystkim musi mieć polskie media i dopiero wtedy możemy mówić o pełnowymiarowości państwa.

Jeżeli tak nie jest, każde państwo będzie słabsze.

Widzieliśmy to na Ukrainie, gdzie część mediów nie należała do państwa i kiedy nowo formujące się armie ukraińskie szły na front, część osób zdezerterowała, bo słyszała inne informacje od właścicieli mediów rosyjskich.

Skoro polskim dziennikarzom zagraniczni właściciele mediów mówią, w jakim świetle mają przedstawiać prawdę, to sprawa jest o wiele poważniejsza niż nam się wydaje.

My – Polacy, musimy mieć świadomość tego, kto zarządza „polskimi” mediami i gdzie szukać w tym skomplikowanym świecie wzajemnych powiązań, prawdziwych informacji.

Do kogo należą media w Polsce?

Rynek telewizyjny – według raportu z konferencji CMWP SDP, w Polsce podzielony jest on mniej więcej w stosunku: 30% – firmy polskie, 70% – nadawcy zagraniczni.

Polscy właściciele nadają mniej niż jedną trzecią wszystkich najchętniej oglądanych programów telewizyjnych dostępnych na terenie Polski.

Podział właścicieli i kapitału wśród najpopularniejszych stacji telewizyjnych prezentuje się następująco:

• TVP 1 – właściciel: Telewizja Polska; kapitał: polski.
• Polsat – właściciel: Cyfrowy Polsat; kapitał: polski.
• TVN – właściciel: Discovery; kapitał: amerykański.
• TVP 2 – właściciel: Telewizja Polska; kapitał: polski.
• TVP Info – właściciel: Telewizja Polska; kapitał: polski.
• TVN24 – właściciel: Discovery; kapitał: amerykański.
• TV 4 – właściciel: Cyfrowy Polsat; kapitał: polski.
• TVN7 – właściciel: Discovery; kapitał: amerykański.
• TV Puls – właściciel Telewizja Puls; kapitał: polski.
• TTV – właściciel: Discovery; kapitał: amerykański.
• Nowa TV – właściciel: ZPR Media; kapitał: polski.
• Fokus TV – właściciel: ZPR Media; kapitał: polski.

Rynek rozgłośni radiowych – tutaj również w wyborze słuchaczy przeważa udział największych, zagranicznych nadawców (ok. 60%).

Podział właścicieli i kapitału wśród najpopularniejszych stacji radiowych prezentuje się następująco:

• RMF FM – właściciel: Bauer Media Polska; kapitał: niemiecki.
• Radio Zet – właściciel: Czech Media Invest; kapitał: czeski.
• Jedynka – Program 1 Polskiego Radia – właściciel: Polskie Radio; kapitał: polski.
• Trójka – Program 3 Polskiego Radia – właściciel: Polskie Radio; kapitał: polski.
• VOX – właściciel: ZPR Media; kapitał: polski.
• Radio Maryja – właściciel: Warszawska Prowincja Redemptorystów; kapitał: polski.
• TOK FM – właściciel: Agora; kapitał: polski.
• Antyradio – właściciel: Czech Media Invest; kapitał: czeski.
• RMF Classic – właściciel: Bauer Media Polska: kapitał niemiecki.
• Dwójka – Program 2 Polskiego Radia – właściciel: Polskie Radio; kapitał: polski.
• Radio ESKA – właściciel: ZPR Media; kapitał: polski.
• Radio WAWA – właściciel: ZPR Media; kapitał: polski.
• Meloradio (Radio Zet Gold) – właściciel: Czech Media Invest; kapitał: czeski.
• Chillizet – właściciel: Czech Media Invest; kapitał: czeski.
• Radio Plus sieć rozgłośni kościelnych – właściciel: Czech Media Invest; kapitał: czeski.

Rynek prasy – większość polskiego rynku wydawniczego posiadają zagraniczni inwestorzy, w szczególności wydawnictwa z kapitałem niemieckim.

Polski kapitał przeważa w dziennikach i tygodnikach, a zagraniczny w większości czasopism kolorowych, specjalistycznych oraz prasie dla dzieci i młodzieży.

Podział właścicieli i kapitału wśród najpopularniejszych dzienników w Polsce prezentuje się następująco:

• Fakt Gazeta Codzienna – właściciel: Ringier Axel Springer Polska; kapitał: niemiecko-szwajcarski.
• Gazeta Wyborcza – właściciel: Agora; kapitał: polski.
• Super Express – właściciel: ZPR Media; kapitał: polski.
• Rzeczpospolita – właściciel: Gremi Business Communication; kapitał: polski.
• Dziennik Gazeta Prawna – właściciel: INFOR PL; kapitał: polski.
• Przegląd Sportowy – właściciel: Ringier Axel Springer Polska; kapitał: niemiecko-szwajcarski.
• Gazeta Polska Codziennie – właściciel: Forum SA; kapitał: polski.
• Puls Biznesu – właściciel: Bonnier Business (Polska); kapitał: szwedzki.
• Parkiet Gazeta Giełdy – właściciel: Gremi Business Communication; kapitał: polski.

Podział właścicieli i kapitału wśród najpopularniejszych tygodników w Polsce prezentuje się następująco:

• Newsweek – właściciel: Ringier Axel Springer Polska; kapitał: niemiecko-szwajcarski.
• Gość Niedzielny – właściciel: Instytut Gość Media; kapitał: polski.
• Tygodnik Polityka – właściciel: Polityka; kapitał: polski.
• Sieci Prawdy – właściciel: Fratria; kapitał: polski.
• Tygodnik Do Rzeczy – właściciel: Orle Pióro; kapitał: polski.
• Gazeta Polska – właściciel: Niezależne Wydawnictwo Polskie; kapitał: polski.
• WPROST – właściciel: PMPG Polskie Media; kapitał: polski.
• Tygodnik Powszechny – właściciel: Tygodnik Powszechny spółka z o.o.; kapitał: polski.
• Przegląd – właściciel: Fundacja ORATIO RECTA; kapitał: polski.

Co ciekawe, w przypadku dzienników regionalnych typu Express Ilustrowany, Echo Dnia, Głos Wielkopolski, Dziennik Łódzki, Gazeta Pomorska, Polska Metropolia Warszawska, Dziennik Zachodni itp. jest koncern Polska Press o niemieckim kapitale (wchodząca w skład niemieckiego koncernu Verlagsgruppe Passau).

Wśród wydawców najpopularniejszych miesięczników i magazynów telewizyjnych również karty rozdają firmy z niemieckim kapitałem Bauer (np. Kobieta i Życie, Naj, Świat Kobiety, Twój Styl, Życie na Gorąco, Tele Tydzień, TO&OWO, Na Żywo, Tele Świat) oraz Burda Media (np. Dobre Rady, Claudia).

Reszta popularnych kolorowych magazynów to kapitał szwajcarski należący do Edipresse Polska – polskiej filii międzynarodowego szwajcarskiego koncernu mediowego Edipresse (np. Przyjaciółka, Party Życie Gwiazd, Pani Domu, Flesz, VIVA, Poradnik Domowy

Do magazynów z polskim kapitałem należą m.in. Murator, Dobre Wnętrze, Moje Mieszkanie, M jak Mama, Poradnik Zdrowie, M jak Mieszkanie, Podróże.

Rynek portali internetowych – wśród trzech najpopularniejszych ogólnoinformacyjnych portali, tylko Wirtualna Polska ma polski kapitał.

Grupą Onet zarządza niemiecko-szwajcarski koncern Ringier Axel Springer Polska, natomiast Grupą Interia.pl – niemiecki Bauer Media Polska.

Niemieckie są także Serwisy Polska Press Grupy, w tym m.in. portal ogłoszeniowy Gratka.pl oraz serwisy informacyjne: m.in. z informacjami o lokalnym biznesie strefabiznesu.pl, portal społeczności lokalnych naszemiasto.pl, polskatimes.pl oraz internetowy serwis telewizyjny Telemagazyn.pl.

Grupa TVN (tvn24.pl, tvn24bis.pl) to oczywiście kapitał amerykański.

Do portali internetowych z polskim kapitałem oprócz Wirtualnej Polski zaliczają się także Grupa Gazeta.pl oraz Grupa ZPR Media (strony takie jak np. se.pl, murator.pl. urządzamy.pl, mowimyjak.pl, tuznajdziesz.pl).

Jak widać, doczekaliśmy się czasów, w których po przemianach ustrojowych w Polsce, większość mediów, poza oczywiście państwowymi, jest w rękach obcego kapitału, przeważnie niemieckiego.

W tak ukształtowanym systemie medialnym nie można mówić o żadnej swobodzie wypowiedzi czy też mówieniu prawdy…

WSPARCIE NIEZALEŻNYCH PORTALI

*Niebieską czcionką zaznaczono odnośniki np. do badań, tekstów źródłowych lub artykułów powiązanych tematycznie.