Prokrastynacja nazywana jest inaczej syndromem studenta. Dlaczego? Ponieważ właśnie ta grupa społeczna jest często znana ze swojego zamiłowania do lenistwa. Pojęcie prokrastynacji oznacza zaburzenie oparte na nieustannym odkładaniu na później wszystkich spraw, którymi powinniśmy zając się w danej chwili.

Od stosunkowo niedawna prokrastynacja uznawana jest za zaburzenie natury psychicznej.

Jednak szerokie grono ludzi uważa, że utworzenie takiej definicji stanowi idealną wymówkę dla tych osób, którym zwyczajnie się nic nie chce i są leniwe.

Jednak zaburzenie to można odróżnić od lenistwa.

W jaki sposób?

Jak się je leczy?

Czy każdej osobie potrzebna będzie terapia?

Zwłoka, odroczenie…

Termin prokrastynacja pochodzi z języka łacińskiego od procrastinatio, czyli w dosłownym tłumaczeniu zwłoka, odroczenie.

Osoby cierpiące na to zaburzenie mają nieprawidłową, niewłaściwą lub nawet patologiczną tendencję do odkładania, przekładania na później, na jutro różnych czynności lub zadań pomimo faktu, iż są możliwości zrealizowania ich natychmiast.

Charakterystyczną cechą osób, cierpiących na tę dolegliwość są znaczne kłopoty z rozpoczęciem, podjęciem pracy.

Nie posiadają oni umiejętności gospodarowania swoim czasem w taki sposób, aby powierzone zadania czy obowiązki zostały zrealizowane w wyznaczonym terminie.

Zwlekanie z rozpoczęciem przekłada się na niedotrzymywanie zobowiązań i problemy z utrzymaniem zatrudnienia lub współpracy.

Zaburzenie czy lenistwo?

Prowadzone badania i obserwacje wykazały, że problem prokrastnacji występuje w przeważającej większości u osób młodych i bardzo zdolnych.

Powszechnie występuje wśród studentów, którzy przygotowania do ważnych egzaminów rozpoczynają na ostatnią chwilę.

Jest to powód, dla którego zaburzenie to nazywa się jednocześnie syndromem studenta.

Prokrastynacja nie jest zwykłym lenistwem, prowadzono liczne badania i wykazano jej związek z ludzką psychiką.

Posiada uzasadnione przyczyny, dlatego powinna być traktowana jako zaburzenie, które poddaje się skrupulatnemu leczeniu.

Prokrastynacja i jej przyczyny?

Na temat tego zaburzenia wypowiadało się wielu psychologów, powstały liczne teorie przyczynowe.

Z pewnością wyciągnąć można jeden wniosek – przyczyny rozwoju prokrastynacji mogą być bardzo urozmaicone i niekiedy całkowicie skrajne w przypadku dwóch różnych osób.

1. Za jedną z głównych przyczyn prokrastynacji uznaje się lęk przed poniesieniem porażki.

Im wyższy jest stopień trudności zadania, które ma zostać wykonane, tym bardziej realizacja jest odkładana w czasie.

Osoba sama sobie wmawia, że nie posiada odpowiedniej wiedzy, umiejętności oraz kompetencji do wykonania powierzonej pracy.

Wynikiem tego jest postrzeganie sytuacji jako z góry skazanej na porażkę, jeszcze przed rozpoczęciem zadania.

Już w obszarach podświadomości kształtuje się założenie, że przegrana, jaka na pewno z tego wyniknie, wpłynie na znaczące obniżenie poczucia własnej wartości.

Taka przyczyna obserwowana jest przede wszystkim u perfekcjonistów, których zdaniem nie ma miejsca na niepowodzenia, nie postrzegają sukcesu jako czegoś, co osiąga się metodą prób i błędów.

Z uwagi na fakt, iż nie mogą sobie pozwolić na niedociągnięcia, robią wszystko, aby maksymalnie odwlec w czasie realizacje zadania.

2. Obawa, strach przed osiągnięciem sukcesu – tutaj niewątpliwie mamy przeciwieństwo poprzedniego punktu.

Strach przed właściwą realizacją zadania i sukcesem jest dość złożony.

Często pragniemy bowiem świętego spokoju.

Boimy się, że jeśli się zaangażujemy i trudne zadanie wykonamy na wysokim poziomie, to szef w ramach „docenienia”, które w naszym postrzeganiu jest wątpliwe, zacznie nam zlecać znacznie więcej zadań, coraz trudniejszych i bardziej wymagających, którym moglibyśmy nie podołać.

3. Zadanie, które mamy do wykonania nie generuje natychmiastowych efektów – jeśli wiemy, że będziemy musieli na nie stosunkowo długo poczekać, to, zadowolenia.

4. Nudna praca – odwlekamy ją na później, gdyż wolimy poświęcić swój czas i energię na robienie czegoś ciekawszego.

5. Impulsywność uwarunkowana genetycznie – zapis prokrastynacji w genach istnieje zdaniem uczonych z Uniwersytetu Kolorado w Boulder.

Uważają oni, że prokrastynacja rozwinęła się jako skutek uboczny, nie zawsze trafnych, impulsywnych decyzji naszych przodków.

Dla zachowania jak najlepszych rezultatów wolimy odkładać cześć rzeczy na potem.

Jakie objawy zaobserwujemy u osoby z zaburzeniem prokrastynacji?

Wyróżniający jest tutaj cały schemat zachowania w obliczu konieczności wykonania powierzonego zadania.

W początkowym etapie osoba decyduje się na realizacje określonej czynności, posiada na to odpowiednią ilość czasu, umiejętności oraz możliwości.

Jednak z upływem czasu, z różnych, jednak w żaden sposób niezwiązanych z lenistwem przyczyn rezygnuje i postanawia o odłożeniu wykonania na jutro.

Następnego dnia znów przekłada realizację w czasie.

Konsekwencją tego może być odkładanie zadań „na jutro” niemal w nieskończoność.

Osoba z zaburzeniem prokrastynacji całkowicie zdaje sobie sprawę, że odwleka realizację konkretnej czynności, jednak pomimo tego faktu nie ma najmniejszego zamiaru się na niej skoncentrować i doprowadzić do wykonania.

Im dłużej dane zadanie jest odwlekane, tym bardziej narasta bezsilność, zrezygnowanie, spada wiara we własne siły i możliwości, a wykonanie zleconej pracy wydaje się wręcz niemożliwe.

Można zauważyć, że osoba taka nieustannie poszukuje usprawiedliwień dla swojego postępowania i tłumaczy się nie tylko przed innymi, ale i przed samą sobą.

Ostatecznie, gdy pojawia się presja i kończy się czas przeznaczony na ukończenie zadanego zadania, rozpoczyna intensywną pracę, którą kończy niemal w ostatniej chwili bądź nie dotrzymuje terminów, albo nie wykonuje zadania wcale.

Wówczas pojawia się pozornie silne postanowienie, że więcej nie będzie zachowywać się w taki sposób, jednak przy następnym zadaniu sytuacja się powtarza.

Może to mieć przykre konsekwencje, nawet zwolnienie z pracy.

Prokrastynacja bardzo powszechnie wiąże się z zaburzeniem osobowości noszącym nazwę tzw. osobowości unikającej.

Są to osoby introwertyczne i skrajnie nieśmiałe.

Pojawia się u nich silny lęk w obliczu informacji, że mają uczestniczyć w ważnym projekcie, zadaniu lub wydarzeniu.

Jak można leczyć prokrastynację?

Podstawą leczenia prokrastynacji jest terapia w gabinecie psychologicznym, której zadaniem będzie odnalezienie podstaw zaburzenia.

Ma ona określić, z jakiego powodu nieustannie odkładamy realizację konkretnych zadań.

Istnieją jednak również możliwości leczenia poprzez ekspozycję.

Co to oznacza?

Pacjent stopniowo zmusza się do pracy i jedną po drugiej pokonuje, niejako przymusowo swoje bariery.

Inną metodą będzie rozbijanie poszczególnych zadań na etapy, każdego z nich wedle samodzielnie określonego schematu, co pozwoli w łatwiejszy sposób dotrzeć do końca.

Niektóre osoby czują się znacznie lepiej, jeśli poproszą kogoś o pomoc w wykonaniu zadania – wówczas zdają sobie sprawę, iż posiadają szerokie wsparcie i nie wszystko zależy od nich samych.

Jednak nie wolno przerzucać całości zadania na drugą osobę, konieczne jest równe zaangażowanie w projekt.

Osoby, które mają tendencję do łatwego rozpraszania uwagi powinny zwrócić szczególną uwagę na warunki w jakich pracują.

Na biurku powinien być zawsze porządek, wszystko harmonijnie ułożone.

Samo miejsce pracy wygodne i ergonomiczne.

Wprowadzenie systemu motywacji, np. za dobrze wykonane zadanie dajemy sobie nagrodę, może pomóc w zmobilizowaniu się do wykonania zadania i przede wszystkim do rozpoczęcia pracy.

Inną wskazówką, jaką, a nie na konieczności jego rozpoczęcia.

Czy terapia jest niezbędna?

Z pewnością można stwierdzić, z pomocą psychologa będzie pomocna, w szczególności dla osób, u których zaburzenia są mocno nasilone.

Jednak nie każdy będzie potrzebował specjalistycznej pomocy.

Zanim udamy się na wizytę, jeśli zaburzenie do tej pory nie, nie rozwinęło się w silny sposób, warto spróbować poradzić sobie samodzielnie ze wsparciem wymienionych powyżej wskazówek.

Skuteczna pomoc psychologiczna kliknij  TUTAJ

WSPARCIE NIEZALEŻNYCH PORTALI

*Niebieską czcionką zaznaczono odnośniki np. do badań, tekstów źródłowych lub artykułów powiązanych tematycznie.