Szkoła waldorfska oferuje odpowiednie pod względem rozwoju, empiryczne podejście do edukacji. Łączą sztukę ze wszystkimi dyscyplinami naukowymi w edukacji dzieci od przedszkola do najstarszych klas, aby tym poprawić i wzbogacić ich naukę. Edukacja waldorfska ma na celu inspirowanie uczenia się przez całe życie u wszystkich uczniów i umożliwienie im pełnego rozwoju ich unikalnych zdolności bez ram systemu i zasad programu nauczania.

Rudolf Steiner i szkoła dla dzieci robotników

Edukacja waldorfska ma swoje korzenie w duchowo-naukowych badaniach austriackiego naukowca i myśliciela Rudolfa Steinera (1861–1925).

Zgodnie z filozofią Steinera istota ludzka jest potrójną istotą ciała astralnego, eterycznego i fizycznego, której zdolności rozwijają się w trzech etapach rozwojowych na drodze do dorosłości: wczesnego dzieciństwa, średniego dzieciństwa i okresu dojrzewania.

W kwietniu 1919 r. Rudolf Steiner odwiedził fabrykę papierosów Waldorf Astoria w Stuttgarcie w Niemczech.

Naród niemiecki, pokonany na wojnie, balansował na krawędzi chaosu gospodarczego, społecznego i politycznego.

Steiner rozmawiał z pracownikami o potrzebie odnowy społecznej, nowego sposobu organizacji społeczeństwa oraz życia politycznego i kulturalnego.

Emil Molt, właściciel fabryki, zapytał Steinera, czy zobowiązałby się założyć i prowadzić szkołę dla dzieci pracowników firmy.

Steiner zgodził się, a we wrześniu 1919 r. powstała niezależna szkoła waldorfska (die Freie Waldorfschule – Wolna Szkoła Waldorfska).

W Ameryce Północnej edukacja waldorfska jest dostępna od 1928 roku, a obecnie jej szkoły są dostępne na całym świecie (w tym także w Polsce).

Liczy się uczeń

Edukacja waldorfska odzwierciedla podstawowe etapy rozwoju dziecka od dzieciństwa do dorosłości, które ogólnie odpowiadają rozwojowi ludzkości, patrząc na historię od naszego pochodzenia, czyli sięgając daleko w przeszłość aż po teraźniejszość.

Centralnym celem nauczycieli szkoły waldorfskiej jest rozwój tej istoty u każdej osoby, której wartość jest niezależna od zewnętrznego wyglądu, poprzez wpajanie uczniom zrozumienia i docenienia ich pochodzenia i miejsca na świecie, nie przede wszystkim jako członków określonego narodu, grupy etnicznej lub rasy, ale jako członków ludzkości i obywateli świata.

W ten sposób pedagogika waldorfska już od przedszkola pielęgnuje głęboką, wrodzoną naturalną postawę, wiarę, zaufanie i podstawową cześć dla świata jako ciekawego i dobrego miejsca do życia.

W niższych klasach szkoły podstawowej większą uwagę przykłada się do stosowania elementów artystycznych w edukacji, przejawiających się w różnych formach (rytm, ruch, kolor, forma, recytacja, piosenka, muzyka).

Chodzi tu nie tyle o wyrażanie siebie, ile o wykorzystanie sztuki jako sposobu nauki rozumienia świata i nawiązywania z nim kontaktu, budowanie zrozumienia dla różnych przedmiotów z tego, co piękne w świecie, ze sztuki w najszerszym tego słowa znaczeniu.

W wyższych klasach i liceum prowadzi to do coraz bardziej świadomej obserwacji, przybierania refleksyjnej i eksperymentalnej postawy naukowej wobec świata.

Nauka koncentruje się na budowaniu zrozumienia tego, co jest prawdą na podstawie osobistych doświadczeń, myślenia i osądów.

Ogólnym celem edukacji waldorfskiej jest umożliwienie uczniom dokonywania wyboru z jak najszerszego obszaru możliwości i swobodnego realizowania indywidualnej ścieżki życia w dorosłości.

Szkoła waldorfska i jej zasady edukacyjne

W przedszkolach i szkołach prowadzonych metodą waldorfską liczy się rozwój fizyczny, społeczny, emocjonalny, intelektualny i duchowy dziecka.

Zasady edukacyjne mogą się różnić w zależności od położenia geograficznego, kultury, wielkości grupy, przedziału wiekowego i indywidualnego podejścia do nauczania.

Jednak uwzględniając te różnice i tak można w tym nauczaniu wyróżnić pewne podstawowe cechy:

• Zainteresowanie i akceptacja każdego dziecka.
• Możliwości samodzielnej zabawy z prostymi materiałami do zabawy jako element niezbędny zajęć dla małych dzieci.
• Przyswajanie i zrozumienie swoich doświadczeń.
• Rozwijanie samoświadomości, której małe dzieci uczą się poprzez naśladowanie, doświadczenie różnych wrażeń zmysłowych i ruch. Ich naturalną skłonnością jest aktywne odkrywanie środowiska fizycznego i społecznego oraz stawianie czoła wyzwaniom.
• Koncentracja na rzeczywistych, a nie sztucznych doświadczeniach, aby pomóc dziecku w tworzeniu zdrowych relacji ze światem.
• Działania artystyczne, takie jak opowiadanie historii, muzyka, rysowanie i malowanie, gry rytmiczne, składanie modeli itp., które wspierają zdrowy rozwój wyobraźni i kreatywności.
• Uznanie dla zajęć praktycznych, takich jak gotowanie, pieczenie, ogrodnictwo, prace ręczne i prace domowe, które dają możliwości rozwijania codziennych zdolności człowieka. Tutaj nacisk kładzie się raczej na procesy życiowe niż na efekty uczenia.
• Przewidywalne rytmy w ciągu dnia, tygodnia i roku, które zapewniają bezpieczeństwo i poczucie wzajemnych relacji i całości życia.
• Wydarzenia sezonowe i inne obchodzone są zgodnie z kulturowym i geograficznym otoczeniem.
• Nauczyciele są zaangażowani w generowanie wewnętrznego entuzjazmu do nauki u każdego dziecka. Eliminuje to potrzebę przeprowadzania testów, sprawdzianów, stawiania ocen i oferowania nagród w celu motywowania ucznia do uczenia się. W ten sposób wyzwala się w nim wewnętrzną motywację i pomaga rozwinąć zdolność do radosnego uczenia się przez całe życie.
• Brak podręczników ustalonych w systemowym programie nauczania. To nauczyciel odpowiada za dostępność materiałów, które opracowuje i dostarcza tworząc je w oparciu o wiedzę o rozwoju dziecka i obserwację uczniów.
• Nieskupianie się na jednej religii – zajęcia z dziećmi wspierają ich naturalną, wrodzoną religijność oraz uczą uniwersalnych praw moralnych, przy czym nie odnoszą się do żadnego konkretnego wyznania.
• Wykorzystywanie naturalnych zasobów nauki – darów natury i własnego ciała (nauka stymuluje w równej mierze głowę, serce i ręce).

Sztuka przebudzenia

Jak mawiał sam twórca tej metody nauczania: edukacja waldorfska nie jest systemem pedagogicznym, ale sztuką – sztuką przebudzenia tego, co rzeczywiście istnieje w człowieku.

Zasady tej edukacji wynikają ze zrozumienia rozwoju człowieka, który odpowiada potrzebom rosnącego dziecka.

Absolwenci szkoły waldorfskiej odznaczają się szczególnymi cechami, m.in.

• Cenią sobie możliwość samodzielnego myślenia i przełożenia swoich nowych pomysłów na praktykę.
• Ćwiczą uczenie się przez całe życie i mają bardzo rozwinięte wyczucie estetyki.
• Cenią trwałe relacje międzyludzkie.
• Szukają możliwości pomocy innym ludziom.
• Czują, że kieruje nimi wewnętrzny kompas moralny, który pomaga im pokonywać próby i wyzwania ich życia zawodowego i prywatnego.
• Akceptują wysokie zasady etyczne w wybranych zawodach.

Dzięki zdobywanym doświadczeniom uczniowie szkoły waldorfskiej rozwijają swoje zdolności intelektualne, emocjonalne, fizyczne i duchowe, aby być pewnymi siebie, swoich ścieżek życiowych i służyć światu.

⇒ Czytaj także: NAUCZANIE KOOPERATYWNE – NIECH NAUKA BĘDZIE DOBRĄ ZABAWĄ!

WSPARCIE NIEZALEŻNYCH PORTALI

*Niebieską czcionką zaznaczono odnośniki np. do badań, tekstów źródłowych lub artykułów powiązanych tematycznie.