Aleksytymia – na czym polega? Jakie są jej objawy oraz przyczyny i czy można się z niej wyleczyć? Emocje to ważna część naszego życia, a towarzyszą nam od samego początku. Jednak są osoby, które nie potrafią ich rozpoznawać, nazywać oraz przeżywać. Dlatego mają utrudnione życie społeczne i rodzinne. O takich osobach mówi się, że cierpią na aleksytymię.

Czym jest aleksytymia?

Aleksytymia jest niezdolnością do uświadomienia sobie, zrozumienia, a także wyrażenia własnych stanów emocjonalnych.

Nazwa aleksytymia pochodzi od greckich słów: „a” – brak, „lexis” – słowo oraz „thymos” – emocja, dlatego dosłownie jest tłumaczona jako „brak słów dla emocji”.

Osoba z aleksytymią jest potocznie określana jako „człowiek bez uczuć”.

Taka osoba nie widzi różnic pomiędzy emocjami a odczuciami cielesnymi.

Jednak takie potoczne określenie „człowiek bez uczuć” nie jest tutaj poprawne, ponieważ osoba z aleksytymią może przeżywać emocje, ale zazwyczaj nie zdaje sobie żadnej sprawy z ich rodzaju oraz natężenia.

Aleksytymik nie jest zdolny do rozpoznawania, a także językowego opisywania różnych stanów emocjonalnych i to nawet tych skrajnych.

Osoba ta będzie skupiała się bardziej na wydarzeniach zewnętrznych niż na tych wewnętrznych czy psychicznych doświadczeniach.

Pomimo tego, że zachodzą w takiej osobie zmiany fizjologiczne i cielesne, to i tak nie ma ona wglądu w swoje życie wewnętrzne.

Poza tym aleksytymik utożsamia uczucia z ich elementami fizjologicznymi, ale też ma ubogi zakres marzeń i fantazji.

Bardzo często o aleksytymii mówi się jako o „analfabetyzmie emocjonalnym”.

Przyczyny aleksytymii

Pierwsze badania, które miały pokazać przyczyny aleksytymii, były przeprowadzane na grupie pacjentów z chorobami psychosomatycznymi.

Choroby psychosomatyczne charakteryzują się tym, że w ich powstawaniu bardzo ważną rolę odgrywają czynniki psychologiczne, a przeważnie doświadczenia emocjonalne, które mają negatywny charakter.

Później do przyczyn aleksytymii zaczęto włączać choroby somatyczne oraz psychiczne.

W 1977 roku przeprowadzono badania neurofizjologiczne, które pokazały, że aleksytymia może mieć związek z asymetrią funkcjonalną mózgu, a wtedy dochodzi do upośledzenia przekazywania informacji pomiędzy półkulami mózgu poprzez ciało modzelowate.

Te badania zostały przedstawione na założeniu, że ośrodki, które sterują emocjami, znajdują się w prawej półkuli mózgu u większości osób praworęcznych, a w lewej półkuli znajdują się ośrodki, które są odpowiedzialne za zdolność do ich opisywania za pomocą słów.

Natomiast model psychoanalityczny dowodzi, że przyczyny aleksytymii wynikają z doświadczeń, jakie miała dana osoba we wczesnym dzieciństwie.

Na podstawie tego wyróżniona została aleksytymia pierwotna, która ma podłoże biologiczne albo genetyczne, a także aleksytymia wtórna, która ma związek z traumą, czyli deprywacją emocjonalną.

Jeśli chodzi o aleksytmię pierwotną, to jej charakterystyczną cechą jest niska świadomość pobudzenia emocjonalnego, a także niska sprawność identyfikowania, opisywania oraz analizowania emocji.

Z kolei aleksytymia wtórna, a także ta u dzieci poza traumatycznymi przeżyciami, może również powstawać w związku z zaburzeniami odżywiania, zaburzeniami lękowymi, depresją, zespołem stresu pourazowego, chorobami układu krążenia, a także związane mogą być z funkcjonalnymi zaburzeniami pracy układu pokarmowego, np. zespół jelita drażliwego.

Z aleksytymią zmagają się też osoby, które jako dzieci były wychowywane w sposób chłodny emocjonalnie, a także osoby z rodzin o rygorystycznych zasadach, gdzie odstępstwa od nich były surowo karane.

Przez dystans, który powstawał pomiędzy nimi a rodzicami, mogły się nie nauczyć okazywania uczuć, ale też przywiązywania uwagi do emocji.

Jeśli powstrzymuje się dziecko przed okazywaniem emocji, a przeważnie słabości, może doprowadzić do upośledzenia emocjonalnego.

Poprzez to dziecko uczy się, że emocje oraz ich przeżywanie są złe, a przez to staje się oziębłe.

Często ma to miejsce wśród chłopców, którym wpaja się, że niemęskie jest pokazywanie uczuć, że płacz jest oznaką słabości.

Jednak aleksytymia nie dotyczy tylko dzieci, które były surowo wychowywane, ale także dzieci, których rodzice byli nadopiekuńczy.

W takich rodzinach dziecko jest izolowane od sytuacji, które wywołują emocje, poprzez to, że otrzymuje wszystko, czego tylko chce, to nie potrafi rozwinąć u siebie pragnienia.

Poza tym jest chronione przed negatywnymi emocjami oraz stanami i nie zna poczucia krzywdy, strachu oraz rozczarowania.

Objawy aleksytymii

Aleksytymia objawia się takimi cechami, które przez społeczeństwo postrzegane są za niekorzystne.

Taką cechą jest na przykład niskie natężenie emocji pozytywnych, takich jak: radość czy ekscytacja, a wysokie natężenie emocji negatywnych, takich jak lęk, rezygnacja albo niechęć.

Kolejnym objawem jest brak umiejętności dobierania odpowiednich technik, za pomocą których można kontrolować emocje, a także charakteryzuje ją brak empatii.

Osoba taka ma wąskie zainteresowania, jest ukierunkowana na fakty, ale też woli znane rzeczy niż te nowe.

Aleksytymik nie potrafi sobie poradzić ze stresem, ma poczucie i lęk przed niepowodzeniem i jest mało kreatywny.

Nie potrafi odróżnić lęku od strachu, a także depresji, ale też nie potrafi uruchomić wyobraźni i nie jest zdolny, aby utrzymywać jakieś głębsze relacje międzyludzkie.

Osoba taka nie potrafi analizować własnych stanów psychicznych, woli spędzać czas samotnie, ale też jest u niej zwiększony poziom hipochondrii.

Diagnoza aleksytymii

Dzisiaj aleksytymii nie traktuje się jako choroby ani też jako osobnego zaburzenia psychicznego.

Najczęściej w psychologii klinicznej stosuje się narzędzia, które pozwalają na pomiar aleksytymii, np. metody kwestionariuszowe, które polegają na samoopisie.

Można także wykorzystać metody oparte na wywiadach, a także psychologiczne metody analizy zapisów wypowiedzi ustnych, które dotyczą różnych sytuacji.

Aleksytymia a związek z drugą osobą

Dla osoby z aleksytymią dużym problemem jest stworzenie związku, gdyż poprzez swoje zaburzenie nie potrafi okazywać swoich emocji innym, ale też nie jest zdolna do tego, aby wpuścić do swojego wnętrza inne osoby.

Przyczyną tego jest nieumiejętność zrozumienia przez taką osobę cudzych emocji.

Dla osoby bez aleksytymii trudne jest życie z kimś, kto się uśmiecha, ale robi to tylko w sposób machinalny bez jakiegoś zaplecza emocjonalnego.

Kiedy osoba bez zaburzenia chce się podzielić swoimi odczuciami, to aleksytymik nie potrafi jej zrozumieć.

Dlatego bardzo ważne jest wspieranie partnera, co nie jest łatwe, gdyż osoba z tym zaburzeniem, która nie rumie swoich negatywnych emocji, będzie obarczała winą inne osoby i będzie chciała zrzucić odpowiedzialność na otoczenie, a to niszczy relacje z innymi.

Leczenie aleksytymii

Aleksytymia nie została zakwalifikowana do chorób psychicznych i w związku z tym nie ma farmakologicznego leczenia przyczynowego.

Dlatego najlepszym sposobem na leczenie jest terapia z psychoterapeutą.

Dobrym rozwiązaniem jest psychoterapia rozwojowa, gdzie jej głównym celem jest uczenie się emocji, a także ich przeżywania.

Będzie to dotyczyło aspektu fizycznego oraz psychicznego, a to ma na celu odwrócić uwagę bodźców fizycznych, a następnie skierować je w stronę psychiki.

Aleksytymik będzie musiał nauczyć się wsłuchiwać się w swój umysł, a potem właściwie nazywać bodźce, które z niego płyną.

To pozwoli mu zrozumieć siebie oraz innych.

Skuteczna pomoc psychologiczna kliknij TUTAJ

⇒ Czytaj także: TWOJE CIAŁO NIE ZAPOMINA! – NAPIĘCIE MIĘŚNI I TŁUMIONE EMOCJE

Wesprzyj niezależne media, pomóż nam przedzierać się z prawdą w gąszczu kłamstw i wszechobecnej propagandy.

1) Przelew na konto bankowe Dla: Odkrywamy Zakryte. Numer konta: 70 1050 1807 1000 0091 4563 2593

2) Pay Pal  Kliknij w link: https://www.odkrywamyzakryte.com/wiecej/

Realizujemy również współpracę reklamową ⇒ [email protected] i ogłoszenia KLIK

*Niebieską czcionką zaznaczono odnośniki np. do badań, tekstów źródłowych lub artykułów powiązanych tematycznie.