PAMIĘĆ AUTOBIOGRAFICZNA, CZYLI KSZTAŁTOWANIE SWOJEJ RZECZYWISTOŚCI

Pamięć autobiograficzna jest szczególnym systemem pamięci przechowującym
i umożliwiającym nam wydobywanie informacji o własnym życiu i własnej przeszłości. Nie jest jednolita, bo nie wszystkie składające się na nią dane są świadome, ale za to przechowujemy w niej różne wspomnienia o sobie samym.

Czym jest pamięć autobiograficzna?

Pamięć autobiograficzna to pamięć indywidualnej przeszłości danej jednostki.

Jest zdolnością do rejestrowania i odtwarzania zdarzeń z osobistej przeszłości, jak też procesem rejestrowania i odtwarzania tych doświadczeń.

Pojawia się, kiedy ukształtuje się tzw. JA poznawcze, czyli struktura zawierająca elementy opisowe np. cechy, wartości, wspomnienia, które mają różny stopień konkretności i specyficzności.

Na pamięć autobiograficzną składają się wiedza i schematy.

Są to zarówno informacje o sobie, świecie, a także sposoby działania, jak i zachowania.

Pamięć autobiograficzna jest więc zapisem wydarzeń, które tworzą historię ludzkiej egzystencji.

pamięć-autobiograficzna.jpg
fot.123rf.com

Ten rodzaj pamięci pozwala na powstrzymywanie działań potencjalnie szkodliwych dla jednostki, lecz także ułatwia wybór działań, które przyniosą tej jednostce korzyści.

Umożliwia także komunikowanie innym własnych doświadczeń oraz wykrycie wspólnych elementów przeszłości.

To dzięki niej ludzie mogą nawiązywać kontakty, utrzymywać je, a także kształtować silne więzi z innymi.

Co przechowujemy w pamięci autobiograficznej?

W pamięci autobiograficznej przechowywane są dane o charakterze semantycznym (dotyczące faktów z osobistej biografii, uporządkowanych ze względu na znaczenie) oraz o charakterze epizodycznym (dotyczące ciągów zdarzeń, w których jednostkach uczestniczyła jako aktor lub jako obserwator).

Zapisane autobiograficzne, osobiste doświadczenia odnoszą się do trzech obszarów: świata zewnętrznego, do własnej osoby lub do relacji pomiędzy JA a światem zewnętrznym.

Wszelkie informacje mogą być kodowane na trzy sposoby:

1. Jako dane obrazowe – nasze wspomnienia wypełnione są obrazami ważnych zdarzeń
z naszego życia.

Obrazy te mogą być mniej lub bardziej wyraziste, ale człowiek ma zazwyczaj silne poczucie ich naoczności.

2. Jako dane werbalne – to rozmaite dane identyfikacyjne, takie jak np. imię, nazwisko i data urodzenia.

fot.123rf.com


3. Jako dane abstrakcyjne – to te wszystkie informacje, za których pomocą staramy się zrozumieć własną biografię, dlaczego coś się wydarzyło itd.

Jakie są rodzaje pamięci autobiograficznej?

Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje pamięci autobiograficznej, do których zalicza się: pamięć okresów życia, pamięć zdarzeń ogólnych oraz zdarzeń specyficznych.

Pamięć okresów życia jest najogólniejsza, odnosi się do okresów mierzonych w latach.

Zawiera informacje semantyczne i jest zorganizowana w ciągi tematyczne, np. okres uczęszczania do szkoły, okres studiów, służby wojskowej itd.

Pamięć zdarzeń ogólnych opiera się na bardziej szczegółowych rodzajach wiedzy o zdarzeniach, które obejmują krótkie okresy, mierzone w miesiącach, tygodniach i dniach.

Zawiera informacje o specyficznym charakterze, oceniając je na podstawie wymiaru skuteczności.

Szczególne znaczenie mają tutaj pierwsze doświadczenia, np. pierwszy pocałunek, pierwszy seks, pierwsza jazda samochodem itp.

W większości zapamiętane tutaj zdarzenia ogólne są interakcjami społecznymi.

Pamięć zdarzeń specyficznych odnosi się do pamięci zdarzenia trwającego sekundy, minuty, a być może godziny.

Zdarzenie specyficzne to jeden wypadek zdarzenia ogólnego, wyróżniający się ze względu na informacje sensoryczne, szczególne obrazy, wydarzenie lub jakiś nadzwyczajny fakt, np. wypadek samochodowy, huragan, powódź itd.

Zawiera wyraziste dane percepcyjne, które ułatwiają nam konstruowanie wspomnień autobiograficznych.

Specyficzny zbiór zdarzeń

Pamięć o naszej osobistej przeszłości stanowi reprezentację zbioru zdarzeń, które charakteryzują się kilkoma specyficznymi właściwościami.

Po pierwsze są uporządkowane sekwencyjnie.

Uporządkowanie w czasie może mieć charakter liniowy, ale sekwencje mogą wchodzić w skład hierarchii, np. pamiętam, że najpierw kupiłem sobie radio, a potem telewizor.

Wynikało to stąd, że radio było zdecydowanie tańsze, więc mogłem je kupić wtedy, kiedy pracowałem dorywczo, natomiast telewizor kupiłem dopiero wówczas, kiedy miałem stałą pracę.

Po drugie zdarzenia te są datowane tzn. mają pewną lokalizację czasową.

Lokalizacja ta może być określana mniej lub bardziej dokładnie.

Datowanie dokładne pochłania duże zasoby pamięci – ludzie wykorzystują je w odniesieniu do zdarzeń bardzo ważnych tj. ślub, rozwód, urodziny dziecka czy osiągnięcie jakiegoś specjalnego sukcesu zawodowego.

W innych wypadkach stosuje się datowanie mniej dokładne np. To się działo na początku mojej pracy w X.

Zaletą takiego datowania jest to, że pochłania ono znacznie mniejsze zasoby pamięci.

Charakterystyczną cechą reprezentacji zbioru zdarzeń zapisywanych w pamięci autobiograficznej jest także fakt, że zdarzenia tworzące sekwencje mają dla nas pewien sens.

Dzięki znajomości tego sensu możemy uzupełniać brakujące elementy ze swej przeszłości, przypominając sobie na przykład to, na czym jej szczególnie zależało w jakimś momencie tej przeszłości.

Ten sens ma duże znaczenie dla ukształtowania się poczucia tożsamości oraz dla pojawienia się pozytywnej samooceny.

Poza tym zdarzenia te odnoszą się do Ja, czyli traktujemy je jako dotyczące nas samych.

Zdarzenia zapisywane w pamięci autobiograficznej nie muszą być zdarzeniami, w których odgrywaliśmy centralną rolę.

Wiele osób pamięta strajki i powstanie Solidarności w 1980 roku jako silne osobiste przeżycie, choć osoby te nie musiały ani uczestniczyć w tych strajkach, ani też tworzyć związku zawodowego.

Niektórzy badacze w tym kontekście posługują się nawet terminem pamięć osobista,a nie terminem pamięć autobiograficzna albo terminem pamięć zdarzeń osobistych.

Autobiografia z błędami

Warto mieć na uwadze fakt, że pamięć autobiograficzna wykazuje silny związek z emocjami, co oznacza, że informacje zarejestrowane w tej pamięci są oznakowane emocjonalnie.

W konsekwencji ludzie dość słabo pamiętają te informacje z własnej przeszłości, które nie są w żaden sposób emocjonalnie oznakowane.

Poza tym człowiek bardzo często myli fakty z ich interpretacjami, które mogą mieć charakter obronny.

Ludzie zazwyczaj nie zdają sobie sprawy z tego, że to, co wydaje im się oczywiste, wcale takie nie jest dla innych osób.

I na koniec pamiętajmy, że jakość i dokładność naszych autobiograficznych wspomnień zależy w dużej mierze od „wieku” informacji.

Zupełnie inaczej pamiętamy informacje świeże, dotyczące niedawnych zdarzeń, inaczej zaś informacje dotyczące zdarzeń odległych w czasie. Dlatego też czasami nasza autobiografia może różnić się od rzeczywistości…

Książka Pomiędzy pamięcią autobiograficzną, a zbiorową -> kliknij

Ciekawy film do obejrzenia na: https://www.cda.pl/video/569939ef

Skuteczna pomoc psychologiczna kliknij  TUTAJ

WSPARCIE NIEZALEŻNYCH PORTALI

*Niebieską czcionką zaznaczono odnośniki np. do badań, tekstów źródłowych lub artykułów powiązanych tematycznie.