Piramida finansowa jest formą oszustw finansowych znanych od dawien dawna. Co prawda oszustwa te nie sięgają najstarszych istniejących na świecie cywilizacji, ale można stwierdzić, że liczą nie mniej lat, niż gospodarka towarowo-pieniężna. Odkąd istnieje pieniądz oraz zróżnicowanie majątkowe, zawsze znajdują się ludzie, którzy chcą bardzo szybko zarobić, bez ryzyka oraz bez większego wysiłku. Co więcej, zawsze znajdą się także oszuści, którzy chcą wykorzystać taką sytuację – nie tylko na świecie, ale także w Polsce…

 Schemat Ponziego

Na całym świecie nie brakuje różnorodnych oszustw finansowych, które ostatecznie są efektem bankructwa oraz wielu nieprzyjemności i trudnych sytuacji.

Jednym z najpowszechniej znanych rodzajów oszustw finansowych jest piramida finansowa, zwana często schematem Ponziego.

Nazwa ta wywodzi się od Charlesa Ponziego, który był włoskim emigrantem.

Do USA przypłynął on w 1903 r.

Po zakończeniu I wojny światowej Charles Ponzi zauważył, że niektóre firmy amerykańskie prowadzące sprzedaż wysyłkową załączały Międzynarodowy Kupon na Odpowiedź IRC, który podlegał wymianie na znaczki o danej wartości.

Zawirowania powojenne przyczyniły się do znacznych różnic cen, które to były tak wysokie, że wymieniając IRC w USA, można było zarobić nawet do czterdziestu procent.

Wówczas to Charles Ponzi wpadł na pomysł, żeby ów kupon wymieniać na masową skalę.

W tym celu zaczął zatrudniać agentów, którzy to następnie pozyskiwali kolejnych inwestorów, którym obiecywano ogromne zyski w wysokości 50% w ciągu 45 dni.

Co prawda system się ostatecznie nie bilansował, ale Ponzi wykazał się ogromnym sprytem wobec swoich klientów.

Dwukrotnie, gdy zaczynali oni panikować, Charles Ponzi zapraszał ich do siebie i wypłacał im pieniądze, aby uspokoić całe zamieszanie.

W rzeczywistości na wypłatę środków finansowych swoim klientom brał kredyt, ale było to jego zdaniem bardzo opłacalne, gdyż uspokojeni klienci przyciągali kolejnych zainteresowanych.

Piramida finansowa Charlesa Ponziego załamała się ostatecznie w 1920 roku, a on został skazany na pięć lat do więzienia.

Jednak całego wyroku oszust nie odsiedział i po 3,5 roku wyszedł na wolność.

Ów nieuczciwy finansista postanowił po raz kolejny powtórzyć schemat oszust finansowych na Florydzie.

Wówczas to obiecywał klientom zysk, w wysokości 200% w ciągu dwóch miesięcy.

Niestety system znów się załamał, a nieuczciwy Ponzi ponownie trafił do więzienia.

Wyszedł z niego w 1934 roku i wyjechał do Brazylii, gdzie zmarł w niesławie i biedzie po kilkunastu latach.

Piramida oszustw finansowych w Polsce

Do znanej afery oszustw finansowych doszło w naszym kraju tuż po przemianach ustrojowych, które to miały miejsce w 1989 r.

Wówczas w październiku pojawiły się w gazetach ogłoszenia Bezpiecznej Kasy Oszczędności, parabanku Lecha Grobelnego, który oferował lokaty mające przynieść zysk nawet 300% rocznie.

Owe ogromne zyski miały być osiągnięte dzięki wymianie polskich złotówek na dolary, a pieniądze do Bezpiecznej Kasy Oszczędności wpłaciło aż dziesięć tysięcy osób.

Ten nieuczciwy system załamał się latem 1990 roku.

Wówczas to Grobelny uciekł do Niemiec, a syndykowi udało się odzyskać tylko niewielką ilość wpłaconych środków finansowych.

Nieuczciwy bankowiec został aresztowany dwa lata później.

Niestety po dziesięciu latach śledztwa prokuratura umorzyła sprawę z powodu braku dowodów.

Innym znanym oszustwem finansowym w Polsce był Galicyjski Trust Kapitałowo-Inwestycyjny, który oszukał aż 4 tys. osób.

W ostatnich latach największym echem odbiła się afera Amber Gold.

Firma ta zbierała od swych klientów pieniądze na niezwykle korzystne lokaty, których zysk miał pochodzić z inwestycji w złoto oraz srebro.

W praktyce samych metali szlachetnych spółka kupiła niewiele, a aby oczarować klientów, w większości obracała różnymi bardziej i mniej wiarygodnymi certyfikatami.

Ofiarami tego oszustwa stało się ponad 11 tysięcy osób.

Piramidy finansowe na świecie

Do podobnych oszustw finansowych dochodziło od czasów Ponziego na całym świecie bardzo często.

W Rosji została założona przez Siergieja Mawrodiego nieuczciwa firma MMM, która to początkowo zajmowała się importem elektroniki, ale po oskarżeniu jej o oszustwa podatkowe popadła ona w kłopoty.

Wówczas ten rosyjski inwestor wraz z żoną zaczął przyciągać inwestorów, oferując im papiery wartościowe oprocentowane, aż na tysiąc procent.

Firma ta oszukała od 2 do 5 milionów Rosjan.

Na początku lat 90. XX wieku liczne piramidy finansowe działały również w Albanii, w które inwestowali w dużej mierze emigranci, przysyłający do kraju zarobione za granicą pieniądze.

Albańczycy protestowali przeciwko takiej sytuacji i obwinili za nią rząd.

Protesty przerodziły się w niebezpieczną rewolucję, podczas której zginęło 3 tys. osób, a z magazynów wojskowych ukradziono 652 tys. sztuk broni palnej, amunicji i materiałów wybuchowych, które zasilały kolejne bałkańskie konflikty.

Kolejnym skandalem na skalę światową była ujawniona w 2008 r. piramida finansowa Berniego Madoffa.

Początkowo ten znany finansista, prowadził normalny fundusz inwestycyjny.

Niemniej śledczy stwierdzili, że przez ostatnie trzynaście lat działalności dopuścił się on oszustw finansowych.

Skala poniesionych strat klientów wynosi 35 mld dolarów.

Obecnie Madoff za swoje przestępstwa finansowe odsiaduje 150-letni wyrok.

Mimo że piramida finansowa, zwana schematem Ponziego nie odniosła w jego przypadku sukcesu, niemniej do tej pory nie brakuje oszustów finansowych, którzy próbują się tym sposobem wzbogacić.

Nie brakuje też naiwnych ludzi, którzy liczą na obietnice szybkiego zysku prawie „za darmo”.

Najlepiej takie nieuczciwe przedsięwzięcia finansowe udają się w krajach rozwijających się, które przeszły duże wstrząsy społeczno-polityczne oraz są w trudnej sytuacji gospodarczej, co nie zmienia faktu, że z ludzkiej naiwności korzysta się wszędzie…

WSPARCIE NIEZALEŻNYCH PORTALI

*Niebieską czcionką zaznaczono odnośniki np. do badań, tekstów źródłowych lub artykułów powiązanych tematycznie.