DLACZEGO PSZCZOŁY PRODUKUJĄ MIÓD I INNE CIEKAWOSTKI O PSZCZOŁACH

Pszczoły – od dawna wiadomo, że to nie tylko malutkie i bezbronne owady, ale też pracowite i niezwykle ciekawe owady. Produkują one nie tylko miód, ale również wosk, mleczko pszczele, propolis oraz pierzgę. W ulu dzieją się niesamowite rzeczy, gdyż toczy się tam produkcja niesamowitego, zdrowego i najsmaczniejszego miodu.

Kto wchodzi w skład pszczelej rodziny?

W skład pszczelej rodziny wchodzi: królowa, trutnie i robotnice.

Można powiedzieć, że robotnice są zaprogramowane na wykonywanie konkretnych zadań, ale w czasie swojego życia mogą zmienić wykonywanie swoich zadań.

Na przykład pszczoła robotnica potem może zajmować się wynoszeniem z ula pszczół, które umarły.

pszczoły.jpg
Pszczoły foto.123rf.com

Jednak takiej funkcji do wynoszenia umarłych pszczół robotnica nie dostaje zaraz po przepoczwarzeniu się z larwy, ale uzyskuje taką funkcję w trakcie swojego życia.

Jak się okazuje taka zmiana funkcji wymaga od pszczoły ogromnego wysiłku i związane jest z tym wprowadzenie różnych zmian w funkcjonowaniu mózgu, a głównie chodzi tutaj o zarządzanie chemią oraz hormonami.

Czy pszczoły mogą rozmnażać się bez udziału samca?

Tak, pszczoły potrafią rozmnażać się przez dzieworództwo, czyli bez udziału samca.

Jakie jaja składa królowa – matka?

Pszczoła, jaką jest królowa – matka, składa dwa rodzaje jaj: jedne są to jaja zapłodnione, które składają się z dwóch kompletów chromosomów, czyli po matce i po ojcu, a te drugie są niezapłodnione i mają tylko jeden komplet chromosomów, czyli tylko po matce.

Z tych jaj niezapłodnionych wylęgają się tylko trutnie, czyli samce, których zadanie polega na zapłodnieniu królowej.

Trutnie rodzą się tylko na wiosnę i po wykluciu się zupełnie nic nie robią, tylko czekają na lot godowy, w trakcie którego będą próbowały zapłodnić królową – matkę.

Królowa może być zaplemniona przez więcej niż jednego trutnia i te trutnie potem giną.

Pozostałe, którym nie udało się zaplemnić królowej, wracają do ula, a jesienią umierają z głodu i chłodu.

Natomiast z jajek zapłodnionych wykluwają się samice, czyli królowe – matki albo pszczoły robotnice.

Robotnice dzielą się na kilka rodzajów, ponieważ po przepoczwarzeniu dostają inne zadania.

Jedne z nich będą pracowały w ulu, np. czyszczenie jajeczek, inne będą pracowały, jako ochrona ula, a jeszcze inne będą zbierać nektar lub pyłek z kwiatów.

Dlaczego jedne pszczoły zbierają nektar, a inne pyłek?

Tzw. pszczoły zbieraczki mogą zbierać nektar kwiatowy, który wciągają do wola za pomocą trąbki, a następnie zanoszą go do ula.

Aby napełnić takie wole, pszczoła musi odwiedzić, aż 1000 kwiatów.

Ważne jest to, że każda pszczoła wybiera tylko jeden rodzaj kwiatów, jakie będzie odwiedzała i już nigdy nie zmienia decyzji.

pszczoła.jpg
Pszczoła foto.123rf.com

Ciekawostką może być fakt, że takie pszczoły zbieraczki mogą latać nawet z prędkością 25km/h, a w czasie kilku tygodni życia przelatują nawet 1500 km.

Natomiast ten drugi rodzaj pszczół zbiera pyłek kwiatowy.

Istotne jest to, że przed wylotem po taki pyłek, pszczoła bierze do wola trochę miodu z ula, a dopiero później idzie pracować.

Gdy ta pszczoła znajduje odpowiedni kwiat, siada na kwiatostanie, a potem przy użyciu żuwaczek rozcina pylniki kwiatowe.

Następnie z wola wypuszcza odrobinę miodu i za jego pomocą skleja kulkę pyłku, a później umieszcza ją w koszyczku na tylnych odnóżach.

Kiedy wraca do ula oddaje obnóże odpowiedniej pszczole, która umieszcza je w odpowiednim miejscu, czyli tam, gdzie pyłek kwiatowy wymieszany z miodem zacznie fermentować.

Powstaje wtedy pierzga, która stanowi najważniejszy pokarm młodych pszczół, larw oraz królowej – matki.

Jak komunikują się ze sobą pszczoły?

Pszczoły mogą się ze sobą komunikować za pomocą feromonów oraz za pomocą tańca.

Na przykład pszczoły komunikują się ze sobą za pomocą tańca, gdy odnajdą nowe źródło nektaru i po powrocie do ula informują o tym za pomocą tańca.

Kiedy kwiaty znajdują się blisko, czyli do 10 m, to pszczoły odprawiają taniec poprzez zataczanie koła.

Jeśli jest to dalej, czyli do 40 metrów, to pszczoła będzie latała po obrysie półksiężyca.

Jeśli jest to jeszcze dalej, czyli więcej niż 40 metrów, to pszczoły latają po obrysie ósemki.

Za pomocą kątów i wielkości poszczególnych figur pszczoły sygnalizują dokładne położenie opisywanego miejsca, a wykonywane przez nią podrygi w czasie tańca będą informowały o tym, jak bardzo jest to trudna wyprawa.

Dlaczego pszczoły robią miód?

Odpowiedź jest bardzo prosta: pszczoły produkują miód, ponieważ jest to dla nich pokarm, który pozwala im przetrwać jesień i zimę, w czasie których nie ma kwiatów, a jest tylko ziąb i mróz.

Poza tym pszczoły to jedyne owady, które produkują produkty, które są spożywane nie tylko przez nie same, ale również przez ludzi.

Pszczoły produkują tylko zdrowy miód w przeciwieństwie do osowatych, które zbierają również nektar z trujących kwiatów.

Jak powstaje miód?

Kwiaty dążą do rozmnażania, a dzięki swojemu zapachowi, kolorom i wydzielanemu nektarowi przyciągają pszczoły, które mają je zapylić i to jest najważniejsza rola pszczół w ekosystemie.

Powstawanie miodu rozpoczyna się wtedy, gdy pszczoła odnajdzie miododajne rośliny, a po powrocie do ula poprzez taniec informuje pozostałe pszczoły zbieraczki o tym, gdzie znajdują się duże ilości nektaru.

Pszczoły zbieraczki zbierają nektar do specjalnego pojemniczka, jakim jest wole, a po powrocie do ula przekazują go pszczołom robotnicom.

Przy tym nektar zostaje wzbogacony o cenne enzymy pszczół.

Nektar składuje się w komórkach plastra, ale nie leży on tam cały czas, tylko jest przenoszony z miejsca na miejsce.

Kiedy miód jest gotowy, pszczoły pokrywają komórki cienką woskową pokrywą, czyli tzw. zasklepem, a chronił on będzie miód przed zepsuciem, wilgocią oraz zanieczyszczeniami.

Później jest miodobranie, czyli wydobywanie miodu z plastrów przez ludzi.

Jest ono wykonywane najczęściej przez odsklepienie, a potem miód jest odwirowywany w miodarkach.

Następnie miód, który wycieka z wirówki jest przepuszczany przez sita, aby usunąć zanieczyszczenia, np. drobne części komórek woskowych.

Kiedy miód odstoi, jest rozlewany do słoików.

Ile jest gatunków pszczół na świecie?

Na świecie jest około 20 000 gatunków pszczół, ale większość z nich nie została jeszcze opisana, a to oznacza, że może być ich o wiele więcej.

Najmniejszymi pszczołami miodnymi są pszczoły karłowate, czyli wschodnioazjatyckie, które mają do 0,2 mm, a największe pszczoły to Megachile Pluto, które rosną do 40 mm.

pszczoły.jpg
Pszczoły foto.123rf.com

Jak pszczoły dzielą pracę między sobą?

Pszczoły miodne dzielą pracę pomiędzy sobą ze względu na swój wiek, czyli pszczoły, które mają 1 – 2 dni – spędzają czas na czyszczeniu plastrów, w których się urodziły, a poprzez to zapewniają ciepło pozostałemu potomstwu.

Pszczoły 3 – 5 dniowe będą już karmiły starsze larwy, a te 6 – 11 dniowe karmią najmłodsze larwy.

Jeśli chodzi o pszczoły 12 – 17 dniowe, to one produkują wosk, budują plastry, przynoszą pożywienie, a także przygotowują innym pszczołom obowiązki.

Te 18 – 21 dniowe pełnią obowiązki wartownicze, ponieważ ich zadanie polega na ochranianiu wejścia do ula.

Natomiast pszczoły 22 dniowe latają i zbierają nektar, pyłek, wodę oraz inne potrzebne produkty i robią to do swojej śmierci, czyli do 40 – 45 dnia życia.

Problem wymierania pszczół?

Takie pierwsze masowe wymieranie pszczół zostało zaobserwowane w latach 60. XX wieku w Stanach Zjednoczonych.

Natomiast w latach 2006 – 2007 wyginęła 1/3 wszystkich pszczół w Ameryce Północnej, a w 2008 roku problem ten dotarł również do Europy.

Jeśli chodzi o Polskę, to w niektórych regionach kraju zimy nie przeżywa 30% rodzin pszczelich.

Niestety do dziś nie wiadomo, jaka jest jednoznaczna przyczyna tego problemu, a najczęściej wymienia się następujące czynniki:

  • skażenie środowiska, co powoduje obniżenie odporności pszczół;
  • nieodpowiednie stosowanie w rolnictwie chemii oraz neonikotynoidów, a przeważnie w postaci zapraw nasiennych;
  • choroby wirusowe i grzybicze pszczół;
  • zmiany klimatyczne, gdyż pszczoły zaczynają obloty podczas ciepłych zim, a wtedy nie ma jeszcze żadnych roślin;
  • transportowanie pszczół na duże odległości, aby zapyliły rośliny.

Jak odróżnić pszczołę od osy?

Pszczoły i osy bardzo łatwo jest pomylić, gdyż są bardzo do siebie podobne, ale jednak różnią się pomiędzy sobą.

Na pewno odróżnia je wielkość.

Pszczoły robotnice są mniejsze od os, gdyż osiągają długość 12 – 15 mm, a osa może mieć długość nawet 25 mm.

Następnie odróżnia je budowa ciała, gdyż u osy jest widoczne przewężenie pomiędzy tułowiem, a odwłokiem i stąd znane jest powiedzenie „talia osy”, a pszczoły są bardziej krępe i nie widać u nich tego przewężenia.

Odróżnia je również ubarwienie.

Osa ma intensywne kolory, a są to żółto – czarne paski.

Natomiast pszczoła jest ciemniejsza i ma ubarwienie rude, brązowe i jest pokryta delikatnymi włoskami na ciele.

Różni je także zachowanie.

Pszczoły są bardziej spokojne i łagodne, gdyż nie atakują ludzi bez wyraźnego czynnika drażniącego.

Jeśli chodzi o osy, to są agresywne i nie boją się człowieka.

Kolejny różniący je element to żądlenie.

Osa nie wstrzykuje od razu całego jadu, może wyciągnąć żądło i nie ginie po użądleniu.

Natomiast żądło pszczoły wyposażone jest w haczyki, które podczas użądlenia wbijają się w skórę człowieka.

Kiedy pszczoła je wyciąga, to wyszarpuje również sobie część wnętrzności i w związku z tym ginie.

WSPARCIE NIEZALEŻNYCH PORTALI

*Niebieską czcionką zaznaczono odnośniki np. do badań, tekstów źródłowych lub artykułów powiązanych tematycznie.