POLTERGEIST – HALUCYNACJE UMYSŁU CZY JEDNAK COŚ WIĘCEJ?

Poltergeist i psychokineza należą prawdopodobnie do grupy najbardziej znanych zjawisk paranormalnych. O samym poltergeist zaczęło być głośno w 1982 za sprawą filmu „Duch” („Poltergeist”) w reżyserii Tobe Hooper’a, w którym mała dziewczynka Carol Anne Freeling stała się ofiarą natury zła. Jednak to, co w filmie jest fikcją, a w rzeczywistości może okazać się przerażające prawdziwe.

Hałaśliwe duchy

Słowo poltergeist wywodzi się z niemieckiego poltern – hałasować i geist – duch, co oznacza „hałaśliwego ducha”.

Terminu tego powszechnie używa się do opisu przypadków, w których pojawiają się spontaniczne, niedające się logicznie wytłumaczyć zjawiska fizyczne, które sugerują ich związek z paranormalnością.

Wśród tych zjawisk wymienia się powtarzające się:

  • otwieranie lub zamykanie okien i drzwi;
  • rzucanie przedmiotami, np. kamieniami, talerzami, szklankami; przemieszczanie się lub drżenie mebli, w tym ich lewitowanie,
  • włączanie urządzeń elektrycznych;
  • odkręcanie wody w kranach;
  • dźwięki uderzeń, łamania i pęknięć;
  • pożary;
  • mechaniczne uszkodzenia przedmiotów;
  • zalanie pomieszczeń;
  • imitacje dźwięków np. płaczu, jęków, kroków lub szczekania psa;
  • gaszenie lub zapalanie światła;
  • napisy lub graffiti na ścianach oraz rzadko uszkodzenia ciała (zadrapania skóry, stłuczenia i skaleczenia).

Wybraniec poltergeist

Zjawiska poltergeist odbywają się najczęściej w zaciszu domowym wśród członków najbliższej rodziny i są ściśle związane z jedną osobą, najczęściej dzieckiem lub nastolatkiem.

To właśnie wokół tej jednej osoby, która staje się niejako wybrańcem – agentem poltergeist, koncentrują się wszystkie wydarzenia.

Jedna z teorii głosi, że to właśnie nastolatkowie w okresie buntu, stresu i szeregu zmian hormonalnych w okresie dojrzewania mogą zapoczątkować aktywność poltergesit, która czasami trwa przez wiele dni, tygodni lub miesięcy, a następnie gwałtownie znika.

Inni twierdzą, że poltergeist wywoływane są przez traumatyczne wydarzenia lub nagłe pojawienie się źródła niespodziewanego stresu emocjonalnego.

Zauważa się również, że wśród wielu młodych osób w wielu przypadkach zjawiska poltergeist poprzedzone są dającym się zaobserwować kryzysem emocjonalnym lub interpersonalnym.

Niekiedy wybrańcy poltergeist mogą mieć zdiagnozowane zaburzenie dysocjacyjne tożsamości (osobowość mnogą), zaburzenia lękowe lub napady histerii i paniki.

Złe duchy

Zgodnie z tradycyjnymi wierzeniami sprawcami całego zamieszania i wszelkich wydarzeń związanych z poltergeist są złe duchy, a nawet demony.

To właśnie one wybierają sobie na ofiarę młodego człowieka i niejako działają za jego pośrednictwem.

Dlatego też bardzo często próbuje się załagodzić te zjawiska modlitwą, egzorcyzmami i święceniami.

poltergeist
Prawo autorskie: garloon / 123RF Zdjęcie Seryjne

W latach 40. XVIII wieku, kiedy to silnie rozwinął się ruch spirytystyczny, powiązanie zjawisk poltergeist z duchami nabrało na sile.

Otóż wyjaśniano je jako próby kontaktu zbłąkanych dusz z żywymi ludźmi w celu dokończenia ziemskich spraw, przekazania informacji lub uwolnienia się od zawiłości powstałych jeszcze za życia na ziemi.

Czasami nawet specjalnie je wywoływano po to, aby sprawdzić, czy naprawdę istnieje możliwość komunikacji z życiem pozaziemskim.

Poltergeist i nauka

W drugiej połowie XX wieku parapsychologowie tak bardzo zainteresowali się zjawiskiem poltergeist, że postanowili wytłumaczyć jego występowanie na podstawie psychokinezy.

Głównym propagatorem tego poglądu był Williama G. Roll, który w latach 50. i 60. XX wieku uważał, że wszelkie przemieszczanie się przedmiotów, dziwne dźwięki itp. są tylko i wyłącznie objawami psychokinetycznymi wytwarzanymi przez osoby żyjące.

Dokładnie reakcje te nazwał powracającą spontaniczną psychokinezą (RSPK – od ang. recurrent spontaneous psychokinesis), która najczęściej dotyczy projekcji umysłu, podświadomej reakcji emocjonalnej na stres lub odpowiedzi na życie w ciągłym napięciu.

Świat naukowców z różnych dziedzin psychologii i medycyny odrzuca prawdziwość występowania zjawiska poltergeist.

Z racji tego, że nie ma żadnych naukowych dowodów na jego istnienie, naukowcy rozpatrują wszelkie relacje, pogłoski i teorie na ten temat w kategoriach pseudonauki.

Starają się wyjaśniać je bardziej realnie, opierając się na występowaniu ewentualnych halucynacji, wytworów wyobraźni lub zaburzeń w sferze osobowości i psychiki danej osoby.

Niektórzy uważają również, że doświadczanie odwiedzin poltergeista może mieć związek z anomaliami w pracy mózgui atakami padaczki.

Życie jak z horroru

W latach 80. w Polsce głośno zrobiło się na temat pewnej rodziny z Sosnowca, a dokładnie o 11-nastoletniej dziewczynce – Joannie Gajewskiej.

Wiosną 1983 roku w mieszkaniu rodziców Joasi zaczęły mieć miejsce dziwne rzeczy.

Wszelkie sprzęty gospodarstwa domowego uniosły się w powietrzu, obrazy spadały ze ścian i nie dały się ponownie zawiesić, sztućce stawały się miękkie i giętkie.

Szereg tego rodzaju zdarzeń nabierał na sile przez kolejne trzy lata, aż gdy doszło do takich zjawisk, które zagrażały życiu i zdrowiu dziewczynki oraz jej bliskich (samozapalające się zapałki, roztrzaskane lustro i fruwające odłamki szkła).

Wszystkie te wydarzenia przerażały rodzinę Joanny i zdumiewały naukowców, którzy poddawali ją licznym badaniom i obserwacjom.

Wówczas, to co dziś kryje się pod pojęciem psychokinezy, w tamtych latach wraz ze wszystkimi paranormalnymi właściwościami dziewczynki okrzyknięto mianem telekinezy.

Zadziwiający jest jednak fakt, że rzekome zdolności psychokinetyczne, które nagle w okresie dojrzewania pojawiły się w życiu Joanny, wraz z upływem czasu ustąpiły i zniknęły na zawsze.

Cała, szczegółowa historia na temat dziwnych wydarzeń z życia Joanny Gajewskiej i jej rodziny została opisana w książce „Nieuchwytna siła” autorstwa Anny Ostrzyckiej i Marka Rymuszki.

Mimo że nie ma naukowych dowodów na istnienie poltergeist, wciąż jest to temat, który intryguje, dziwi, budzi kontrowersje, wzbudza niepokój i z którym raczej nikt osobiście nie chciałby mieć do czynienia…

Niech hałaśliwe duchy zostaną tylko domeną fikcji literackiej i wyobraźni filmowych twórców.

Film DRUGA STRONA POLTERGEIST -> kliknij

 

*Niebieską czcionką zaznaczono odnośniki np. do badań, tekstów źródłowych lub artykułów powiązanych tematycznie.