Zaburzenia integracji sensorycznej to jedne z częściej diagnozowanych dysfunkcji. Problem ten dotyka coraz większej liczby dzieci, chociaż rodzice często go bagatelizują lub zwyczajnie nie zauważają. Dlatego tak ważna jest uważna obserwacja zachowania i funkcjonowania dziecka, zwłaszcza w pierwszym okresie jego życia. Czym są te zaburzenia i jak je rozpoznać?

Integracja sensoryczna (SI)

Już w okresie płodowym zaczyna się u dziecka proces tworzenia się integracji sensorycznej.

Najintensywniejszy jej rozwój przypada na pierwsze trzy lata życia.

Integracja sensoryczna (SI) to inaczej umiejętność prawidłowego odbierania i interpretacji bodźców docierających do nas przez zmysły.

Dzięki niej potrafimy reagować stosownie do napotykanej sytuacji.

Niestety nie zawsze proces rozwoju integracji sensorycznej przebiega prawidłowo i pojawiają się zaburzenia.

W ich efekcie można zaobserwować problemy w zachowaniu i funkcjonowaniu dziecka.

Najczęstsze objawy

Rodzice, którzy bardzo uważnie obserwują rozwój swoich dzieci, często zauważają te zaburzenia i są nimi mocno zaniepokojeni.

Najczęściej występujące problemy to:

• opóźnienie mowy,
• nadmierna ruchliwość,
• nadwrażliwość na bodźce,
• zaburzenia koncentracji,
• niska koordynacja ruchowa,
• wycofanie lub agresja w zderzeniu z nowymi sytuacjami.

Nasilenie tych objawów jest różne, od lekkiego do znacznego.

Dysfunkcje integracji sensorycznej wpływają na uczenie się, zachowanie i rozwój społeczno-emocjonalny dziecka.

Oprócz wyżej wymienionych problemów równie często spotykane u dzieci są takie objawy, jak:

• niepokój, płaczliwość i kłopoty z zasypianiem;
• trudności z samodzielnym piciem, żuciem i przełykaniem pokarmów;
• nietolerowanie czynności pielęgnacyjnych i higienicznych wykonywanych wokół dziecka, takich jak: obcinanie włosów, paznokci, mycie twarzy, zębów, smarowanie kremem, czesanie, czyszczenie nosa, uszu itp.;
• problemy z samodzielnym dbaniem o higienę i ubieraniem się;
• powolność i niezdarność;
• słaba równowaga – częste upadki i potykania się;
• trudności z utrzymaniem głowy w pozycji pionowej, podpieranie jej ręką, kładzenie się na stoliku itp.;
• nadmierna ruchliwość;
• trudności z koncentracją;
• impulsywność, nadwrażliwość emocjonalne;
• częste obrażanie się i upartość;
• trudności w nabywaniu nowych umiejętności ruchowych, np. jazda na rowerze, rzucanie i łapanie piłki, pływanie;
• problemy z chodzeniem;
• duży lęk przed upadkiem lub wysokością;
• niewłaściwe lub wręcz dziwaczne trzymanie różnych przedmiotów codziennego użytku, np. nożyczki, sztućce czy przybory do pisania;
• unika dziecięcego baraszkowania z rodzicami lub rodzeństwem,
• brak dominacji jednej ręki;
• częste mylenie strony prawej i lewej;
• trudności w odnalezieniu się w nowym miejscu;
• problemy z czytaniem i pisaniem;
• szybka męczliwość.

Pediatrzy i specjaliści zajmujący się integracją sensoryczną, wyróżniają trzy rodzaje zaburzeń, o których warto dowiedzieć się więcej.

Zaburzenia modulacji sensorycznej

W tym rodzaju zaburzenia charakterystyczne są reakcje nieadekwatne do bodźca i jego natężenia.

Można wyróżnić trzy typy zaburzeń modulacji sensorycznej: nadwrażliwość sensoryczną, podwrażliwość sensoryczną oraz poszukiwania sensoryczne.

Nadwrażliwość to szybsze, dłuższe i silniejsze reakcje na odczuwane bodźce.

Pojawia się często w nowych sytuacjach lub w przechodzeniu z jednej czynności w drugą.

Potrafi również kumulować się jako wynik wielu wydarzeń pojawiających się w ciągu dnia.

Dziecko wykazujące ten rodzaj zaburzeń często reaguje szybkimi zmianami nastroju, drażliwością i ma problemy z komunikacją.

Podwrażliwość to brak reakcji lub słaba reakcja na bodźce.

W efekcie dziecko przejawia apatię, wycofanie, ogranicza kontakty z otoczeniem.

Przy poszukiwaniu wrażeń sensorycznych dziecko odczuwa pragnienie odczuwania określonych bodźców.

Przy tym zaburzeniu dzieci często są bardzo ruchliwe, próbują zabaw, które dorosłym wydają się niebezpieczne – skakanie, upadanie, przepychanie.

Mogą wydawać się agresywne lub impulsywne.

Zaburzenia ruchowe

Ten rodzaj zaburzeń integracji sensorycznej to najczęściej zaburzenia oralno-motoryczne jak nieprawidłowa motoryka mała i duża, nieprawidłowości w napięciu mięśniowym, problemy z artykulacją.

Wyróżnia się zaburzenia posturalne i dyspraksję.

Zaburzenia posturalne to brak kontroli ruchu, równowagi, stabilizacji ciała w spoczynku, zmniejszone lub zwiększone napięcie mięśni.

Dziecko ma trudności z precyzją ruchów i dostosowaniem postawy.

Dyspraksja polega na braku koordynacji i planu działania, jeśli chodzi o aktywności ruchowe oraz funkcje oralne.

W tym zaburzeniu dziecko może mieć problemy z samoobsługą (jedzenie, ubieranie) i samoorganizacją.

Zaburzenia zróżnicowania sensorycznego (dyskryminacji sensorycznej)

Dzieci przejawiające ten rodzaj zaburzenia potrafią odpowiednio odbierać bodźce, ale nie potrafią ich interpretować, dostrzegać różnic i podobieństw między nimi.

Dotyczy to często informacji wzrokowo-przestrzennych, dotykowych i słuchowych.

Zaburzenia integracji sensorycznej samoistnie nie mijają, ale można je eliminować dzięki dobrze dobranej terapii i ćwiczeniom.

W trakcie terapii stymulowane są odpowiednie obszary i zmysły.

Każde dziecko jest diagnozowane i leczone indywidualnie.

Ważne jest, aby rodzice uważnie obserwowali swoje pociechy i nie bagatelizowali objawów, tylko udali się po poradę do specjalisty, u którego regularne wizyty według ustalonego programu na pewno bardzo pomogą.

Skuteczna pomoc psychologiczna kliknij TUTAJ

⇒ Czytaj także: CORAZ WIĘCEJ DZIECI NA PSYCHOTROPACH!

WSPARCIE NIEZALEŻNYCH PORTALI

*Niebieską czcionką zaznaczono odnośniki np. do badań, tekstów źródłowych lub artykułów powiązanych tematycznie.