Osobowość borderline określana jest, jako stabilna niestabilność. Jest to zaburzenie, które polega na trudnościach w określeniu samego siebie, ale też pojawiają się problemy z uporządkowaniem własnego życia, jak i również trudności w relacjach społecznych. Borderline jest osobowością złożoną, która jest trudna do zdiagnozowania. Jest to osobowość, o której mówi się, że jest osobowością z pogranicza. Przejawia się ona nie tylko w zachowaniu, ale również w nastawieniu i przekonaniach danej osoby.

Co to jest osobowość borderline?

Pojęcie to z języka angielskiego tłumaczone jest, jako osobowość z pogranicza.

Termin ten został wprowadzony przez Roberta Knighta w połowie XX wieku.

Tym pojęciem określał osoby, których zaburzenia mieściły się pomiędzy zaburzeniami psychotycznymi, czyli schizofrenicznymi a zaburzeniami neurotycznymi, czyli nerwicowymi.

U osób z tą osobowością nie dochodzi do takiego pogorszenia, że można byłoby u nich zdiagnozować schizofrenię, ponieważ u tych osób stan emocjonalny ciągle się zmienia, ale jednocześnie jest stabilny i dlatego określa się go mianem stabilnej niestabilności.

Objawy i rozróżnienie

Dla osobowości borderline bardzo charakterystyczne jest silne pragnienie bliskiej i wyłącznej relacji z drugą osobą, a do tego dochodzi jednoczesny lęk, który może mieć dwojaką postać.

Po pierwsze będzie to lęk przed tzw. pochłonięciem przez drugą osobę, a drugi typ lęku, to obawa przed porzuceniem przez tę osobę.

To z kolei powoduje silne napięcie emocjonalne i bardzo często w takim napięciu emocjonalnym osoby z taką osobowością podejmują próby samobójcze, ale też okaleczają się, a także doświadczają stanów psychotycznych, np. urojeń prześladowczych, które przemijają.

Inne objawy, które występują przy tym zaburzeniu to:

• stany lękowe, np. napady paniki;
• zaburzenia nastroju i mają one przeważnie charakter depresyjny;
• natręctwa oraz występowanie objawów różnych chorób somatycznych, np. bóle w różnych częściach ciała albo objawy neurologiczne, gdzie nie można stwierdzić podłoża organicznego.

Do tego dochodzi nadużywanie substancji psychoaktywnych, a także zaburzenia odżywiania się oraz perwersje seksualne.

Te wyżej opisane objawy mogą również wystąpić przy innych zaburzeniach psychicznych.

Taką cechą charakterystyczną, która rzeczywiście odróżnia zaburzenia osobowości typu borderline od innych zaburzeń osobowości, jest to, że takiej osobie trudno jest jednocześnie odbierać tzw. dobre i złe aspekty innych osób.

Są one odbierane w sposób skrajny i bardzo często zmieniają się postawy wobec nich, gdyż mogą je uwielbiać i idealizować, a potem nienawidzić, co jest bardzo trudne dla rodziny czy przyjaciół, którzy są odbiorcami tych emocji.

Poza tym osoby z borderline mają przeważnie problemy w pracy, a to sprawia, że często ją zmieniają albo podejmują pracę, która jest nieadekwatna do ich możliwości, ale też mają problemy z nawiązywaniem odpowiednich relacji zawodowych.

Mają trudności w kontaktach społecznych, gdyż kierują nimi skrajne emocje, mają wybuchy gniewu, ale też płaczu, histerii, a do tego wywołują skrajne emocje u innych.

Bardzo często mają również gorszą tolerancję na stres, ale też mogą poszukiwać pomocy u różnych lekarzy i skarżą się na dolegliwości fizyczne.

Do tego mają chwiejne i zaburzone poczucie własnej tożsamości, ale też czują się lekceważeni, przez co bardzo często dochodzi do ataków słownych na partnera lub grożą samobójstwem z byle powodu.

Mają też poczucie, że są wykorzystywani, a w związku z tym brak im poczucia bezpieczeństwa, a do tego są zaborczy oraz zazdrośni.

Trudno im utrzymać przyjaźnie, a poprzez to relacje ze znajomymi są burzliwe, a przyjaźnie kończą się kłótnią albo konfliktem.

Poza tym pojawiają się u nich trudności w kontrolowaniu emocji.

Osoby te bardzo silnie odczuwają gniew, wściekłość i nienawiść, a do tego reagują nieadekwatnie do skali problemu.

Jak kochają, to bardzo mocno, ale tak samo mocno nienawidzą.

Ludzie z osobowością borderline częściej odczuwają emocje negatywne niż pozytywne i stale pojawia się u nich niepokój, złość, gniew, smutek, wstyd, frustracja oraz znudzenie nie tylko samym sobą, ale również innymi ludźmi i światem.

Diagnoza osobowości borderline

Zgodnie z klasyfikacją ICD-10 można wyróżnić osobowość chwiejną emocjonalnie, która będzie obejmowała dwa podtypy, czyli podtyp impulsywny oraz borderline.

Cechy charakterystyczne impulsywnej osobowości chwiejnej emocjonalnie to skłonność do konfliktów oraz kłótliwość, a także do jej rozpoznania konieczne jest stwierdzenie dwóch spośród następujących cech:

• skłonność do impulsywnego działania;
• łatwe reagowanie gniewem albo przemocą;
• niestabilny oraz kapryśny nastrój;
• problemy z podtrzymywaniem działań, które nie będą przynosiły szybkiej satysfakcji.

Natomiast osobowość chwiejna emocjonalnie borderline musi spełniać trzy spośród następujących cech:

• niejasność dotycząca własnej osoby;
• brak jakichś precyzyjnych celów oraz preferencji, a także preferencji seksualnych;
• angażowanie się w intensywne i niestabilne związki, które prowadzą do kryzysów emocjonalnych;
• próby unikania potencjalnego porzucenia;
• stale towarzyszące uczucie pustki emocjonalnej;
• groźby albo wykonywanie prób samobójczych oraz samo uszkadzających.

Natomiast jest jeszcze klasyfikacja DSM-IV, w której nie uwzględniono opisanych wyżej dwóch podtypów.

Tutaj osobowość borderline jest zdefiniowana, jako wzorzec zachowań, które zostały zdominowane niestabilnością w relacjach interpersonalnych, ale też w ocenianiu własnej osoby w zakresie emocjonalnym, a także z wyraźnie zaznaczoną wybuchowością.

Aby stwierdzić osobowość borderline, należy stwierdzić występowanie pięciu z poniższych cech:

• podejmowanie różnorodnych wysiłków, aby zapobiec porzuceniu realnemu albo wyimaginowanemu;
• niestałe, ale intensywne związki interpersonalne, a będzie to krańcowe idealizowanie albom dewaluowanie;
• zaburzenia tożsamości, czyli pojawia się utrwalony i wyraźnie zaburzony, ale też zniekształcony lub niestabilny obraz własnej osoby albo także poczucia własnej wartości;
• impulsywność przynajmniej w dwóch obszarach, co stanowi potencjalne zagrożenie dla samego siebie, czyli życie seksualne, wydawanie pieniędzy, zażywanie substancji psychoaktywnych, napadowe objadanie się albo ryzykowane prowadzenie samochodu;
• nawracające zachowania samobójcze, czyli próby lub groźby samobójcze, a także dokonywanie samookaleczeń;
• niestabilność emocjonalna, która jest spowodowana nadmierną reaktywnością nastroju;
• przewlekłe uczucie pustki;
• silny gniew lub brak kontroli nad wybuchami gniewu nieadekwatny do sytuacji;
• przemijające myśli o charakterze paranoidalnym albo zaznaczone objawy dysocjacyjne, które są związane ze stresem.

Przyczyny występowania osobowości borderline

Naukowcy uważają, że bardzo ważnym czynnikiem etiologicznym w powstawaniu tej osobowości jest zaniedbanie ze strony opiekunów, zarówno ojca, jak i matki.

Ludzie z osobowością borderline bardzo często postrzegają swoją matkę, jako zdystansowaną, niezaangażowaną albo konfliktową i przeważnie towarzyszy temu fizyczna lub psychologiczna nieobecność ojca w rodzinie, ale też sytuacja tej rodziny bardzo często jest chaotyczna i niespójna.

Poza tym osoby z tą osobowością bardzo często doświadczały w przeszłości rozłąki oraz utraty bliskich, a także przemocy fizycznej i były molestowane seksualnie.

To z kolei negatywnie wpływa na relacje dziecka z opiekunem i w związku z tym powstaje tzw. nieufny wzorzec przywiązania, a to prowadzi dalej do upośledzenia zdolności do zrozumienia psychiki opiekuna, a później innych osób.

Jak leczyć osoby z osobowością borderline?

W tym przypadku metody leczenia można podzielić na psychologiczne i farmakologiczne, ale zazwyczaj stosuje się obie metody.

Leczenie farmakologiczne ma przeważnie charakter doraźny i ma na celu zmniejszyć nasilenie poszczególnych objawów, np. gwałtownych zmian nastroju, lęku czy depresji.

Najczęściej stosowane są selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny albo małe dawki leków psychotycznych.

Bardzo często osoby te mają skłonność do uzależnienia się od substancji psychoaktywnych, dlatego zazwyczaj nie jest wskazane używanie leków uspokajających, a przeważnie pochodnych benzodiazepiny.

Natomiast wśród dostępnych metod psychoterapeutycznych naukowcy za najbardziej skuteczną uważają psychoterapię psychoanalityczną razem z jej pochodnymi, np. opracowana przez Fonagy’ego i Batemana terapia, która jest oparta na mentalizacji, a także terapia, która jest skoncentrowana na przeniesieniu TFT Kernberga.

Inną metodą, która również może być skuteczna, jest metoda wywodząca się z nurtu terapii poznawczo – behawioralnej, a jest to terapia dialektyczno – behawioralna Linhen.

Warto wiedzieć, że nie można mylić zaburzenia osobowości z chorobą psychiczną, ponieważ zaburzenia osobowości nie są chorobą.

Skuteczna pomoc psychologiczna kliknij  TUTAJ

WSPARCIE NIEZALEŻNYCH PORTALI

*Niebieską czcionką zaznaczono odnośniki np. do badań, tekstów źródłowych lub artykułów powiązanych tematycznie.