Osobowość zależna jest takim zaburzeniem, które jest charakterystyczne dla osób, mających niskie poczucie wartości, które są osobami niesamodzielnymi oraz takimi, które unikają odpowiedzialności za podejmowane decyzje. Ciągle chcą, aby ktoś przy nich był, ktoś, kto im doradzi i zawsze pomoże podjąć, a raczej podejmie za nich decyzję.

Cechy charakterystyczne osoby z osobowością zależną

Osoba z cechami zależnymi jest zdolna do empatii, na pierwszym planie stawia dobro innych, jest chętna do pomocy i współpracy.

Ma przeważnie łagodne usposobienie i niewiele chce dla siebie, gdyż bardzo szczerze cieszy się powodzeniem innych.

Można powiedzieć, że jest to osoba, która żyje życiem innych i dla innych.

Jednak niestety takie atrybuty bardzo często przekształcają się w cechy patologiczne, co powoduje, że taka osoba zaczyna wchodzić w relacje, które nazywa się zaburzeniem osobowości o typie zależnym.

Osoba z osobowością zależną charakteryzuje się pewnymi zachowaniami, które dotyczą tego, w jakie wchodzi relacje z innymi osobami.

Zachowania te cechują się stałą zależnością od innych ludzi, czyli od ich dostępności, obecności, kontaktu z nimi, oczekiwaniu, że będą im udzielały porad, a tak naprawdę chodzi o podejmowanie za nich decyzji.

Taka osoba ma stałą potrzebę bycia w kontakcie z innymi ludźmi poprzez osobiste kontakty, telefony czy pisanie sms-ów.

Od tego drugiego człowieka oczekuje ona ciągłej pomocy oraz opieki.

Dzieje się tak, ponieważ osoba z osobowością zależną nie może samodzielnie istnieć bez świadomości, że obok ktoś jest, do kogo zawsze można się zgłosić.

Jeśli nie ma takiego poczucia, że ktoś jest obok, to czuje się niepewnie, bezradnie i nieswojo, ale też odczuwa takie wewnętrzne napięcie i potrzebuje kontaktu z tą drugą osobą, aby zaspokoić swój niepokój.

Poprzez to taka osoba nie chce podejmować żadnych decyzji i oddaje je w ręce drugiej osoby.

Osoba z taką osobowością zachęca albo pozwala innym ludziom na przejęcie odpowiedzialności za swoje ważne decyzje życiowe.

Poza tym podporządkowuje swoje życie od życia osób, od których jest zależna i jest niechętna do tego, aby stawiać wymagania osobom, od których jest zależna.

Czuje lęk, obawę i bezradność wobec tego, aby zatroszczyć się o siebie samego.

Do tego odczuwa ogromną obawę przed tym, że osoba, która pozostaje z nią w bliskim związku, mogłaby ją opuścić.

Bardzo często w życiu takiej osoby jest ktoś, kto pomaga lub podejmuje za nią decyzje, np. rodzic, mąż czy przyjaciel.

Zazwyczaj w swoim życiu sami podejmujemy decyzje, a osoba zależna czynni to za sprawą innych, np. gdzie ma mieszkać czy z kim się spotykać.

U takiej osoby bardzo trudno jest z wyrażaniem emocji wobec drugiego człowieka, od którego jest zależna.

Często osoba ta ma trudności z okazywaniem niezadowolenia z postępowania osoby, od której jest zależna.

W związku z tym zgadza się na wszystko, aby nie stracić kontaktu z osobą, która będzie podejmowała za nią decyzje.

Taka osoba czuje, że jest niezdolna do samodzielnego funkcjonowania i jest przekonana, że inni zrobią wszystko lepiej.

Ma ograniczoną zdolność do podejmowania nawet zwykłych codziennych decyzji bez porady innych osób i zapewnienia, że właśnie ta decyzja będzie najlepsza.

Ponad to taka osoba postrzega siebie, jako bezradną, bezsilną, ale też niekompetentną do tego, aby mogła podejmować jakieś decyzje.

Takie najważniejsze cechy tej osoby to niemożność bycia samemu, poczucie niepewności i zagubienia, a jeżeli jest już sama, to potrzebuje potwierdzenia, że ktoś jest blisko niej i w razie czego będzie mógł służyć pomocą.

Osoba z osobowością zależną jest niesamodzielna, uległa, ma obniżoną samoocenę, jest bojaźliwa, postrzega siebie, jako osobą bezradną, niekompetentną, ale też pozbawioną siły i umiejętności, a do tego odczuwa lęk przed porzuceniem i dlatego zgadzają się z prawie z każdą decyzją osoby, od której są zależne.

Jest ona bardzo opiekuńcza i troskliwa, ale pod tym wszystkim kryje się poszukiwanie akceptacji i aprobaty.

Kiedy relacja jest zagrożona, to staje się jeszcze bardziej uległa i lojalna, gdyż jest przekonana, że tylko takie zachowanie zapewni jej stałą troskę.

Jednak taka troskliwość przeradza się w ograniczenie swobody drugiej osoby.

Osoba ta broni się przed uzyskaniem autonomii w życiu oraz w obowiązkach zawodowych, dlatego też ogranicza swój rozwój poprzez podejmowanie pracy poniżej swoich możliwości albo tak kieruje swoim życiem, aby nie zdobyć kwalifikacji, które pozwoliłyby jej na samodzielność.

Jeśli chodzi o związki, to takiej osobie trudno jest podjąć rolę żony, męża, dziewczyny czy chłopaka, ponieważ w drugiej osobie szuka kolejnego opiekuna, który byłby odpowiedzialny za ich życie.

Objawy osobowości zależnej zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Chorób ICD-10

Zgodnie z tą klasyfikacją na diagnozę osobowości zależnej muszą się składać przynajmniej trzy objawy spośród tych wymienionych:

• podporządkowywanie swoich potrzeb potrzebom innych osób;
• odczuwanie osamotnienia oraz nieuzasadnionego lęku przed osobą, od której jest się zależnym;
• poczucie niezdolności do samodzielnego decydowania o sobie;
• niestawianie żadnych wymagań w stosunku do osób, od których jest się zależnym;
• zgadzanie się na wyręczanie przez innych podczas podejmowania ważnych decyzji;
• brak umiejętności podejmowania decyzji bez rady i wsparcia innych;
• brak umiejętności wyrażania niezadowolenia wobec osób, od których jest się zależnym;
• brak wiary we własne możliwości oraz umiejętności;
• chęć oraz dążenie do przypodobania się osobom, od których jest się zależnym;
• częste odczuwanie poczucia bezradności;
• ciągłe i usilne poszukiwanie nowych znajomości wobec wizji utraty poprzednich.

Przyczyny osobowości zależnej

Wpływ na osobowość zależną może mieć kilka czynników – od tych biologicznych po uwarunkowania, które są związane z doświadczeniem.

Jeśli chodzi o czynniki biologiczne, to osobowość zależna może być uwarunkowana temperamentem, z jakim rodzi się dany człowiek.

Ale to nie zawsze chodzi o same geny.

Psychiatrzy uważają, że przyczyną tego zaburzenia może być specyficzne wychowanie, gdyż za osobowość zależną dziecka zazwyczaj odpowiadają rodzice, którzy przedstawiali autorytarny albo nadmiernie opiekuńczy model wychowawczy.

Dzieje się tak, ponieważ rodzice, którzy we wszystkim wyręczają swoje dziecko i nie pozwalają mu na samodzielne decydowanie nawet o błahych sprawach, przez to nie kształtują w nim takiej odrębności, ale też nie pozwalają na rozwijanie swojej własnej ciekawości.

Dziecko, którego nie nauczy się dokonywania własnych wyborów, to w dorosłym życiu też będzie miało z tym problem.

Leczenie osobowości zależnej

Najlepszą metodą leczenia osobowości niezależnej jest psychoterapia.

Bardzo rzadko stosuje się tutaj środki farmakologiczne, a przeważnie wtedy, gdy zaburzeniu towarzyszy depresja albo nieuzasadnione lęki.

W psychoterapii takiej osoby bardzo ważne jest uświadomienie tej osobie, że ma prawo sama o sobie decydować, że może podejmować odpowiedzialne wybory oraz zaspokajać własne potrzeby, a inne osoby powinny poszanować jej autonomiczność.

Taka terapia zazwyczaj trwa długo, ponieważ trudno jest zbudować właściwą relację terapeuty z pacjentem, gdyż istnieje ryzyko, że psychoterapeuta będzie dla osoby z tym zaburzeniem kolejną osobą, od której będzie mogła się uzależnić.

Zazwyczaj osoba z osobowością zależną bardzo rzadko zgłasza się sama po pomoc, jeżeli taka postawa, którą przyjęła jej odpowiada.

Problem zaczyna pojawiać się wtedy, gdy taka osoba traci osobę, od której była do tej pory zależna i nie umie sobie z tym poradzić.

Czasami może również rozwinąć się depresja albo nerwica.

Skuteczna pomoc psychologiczna kliknij  TUTAJ

WSPARCIE NIEZALEŻNYCH PORTALI

*Niebieską czcionką zaznaczono odnośniki np. do badań, tekstów źródłowych lub artykułów powiązanych tematycznie.